Hầu hết giống lúa lai 3 dòng có nguồn gốc nhập nội từ vùng vĩ độ cao, khí hậu lạnh không thể hiện ưu thế lai vượt trội trong vụ mùa do nền nhiệt độ cao, làm rút ngắn thời gian sinh trưởng. Vì vậy, tìm một giống lúa lai 3 dòng phù hợp để giải quyết yêu cầu năng suất cả trong vụ xuân, hè thu và vụ mùa ở phía Bắc nước ta vẫn là bài toán khó giải trong nhiều năm.

Trước yêu cầu này, PGS.TS - Anh hùng Lao động Nguyễn Thị Trâm (tác giả chính) và cộng sự tại Viện Nghiên cứu và Phát triển cây trồng (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) sau nhiều năm dày công nghiên cứu chọn lọc, đã cho ra đời giống lúa lai ba dòng MV2, có khả năng thích nghi rộng, cho năng suất cao cả trong vụ xuân, hè thu và vụ mùa.

PGS.TS Nguyễn Trâm cho biết: Cả hai dòng bố, mẹ của giống lúa lai 3 dòng MV2 đều được lai tạo và chọn lọc từ nguồn vật liệu trong nước. Vì vậy giống có ưu thế về tính thích ứng rộng, phù hợp với điều kiện sinh thái, canh tác ở các vùng trồng lúa của Việt Nam. Vụ xuân, giống cho năng suất đạt từ 73-80 tạ/ha trên diện rộng.

Còn ở vụ mùa, kết quả thực tế sản xuất những năm qua tại nhiều địa phương, nhất là các tỉnh miền núi phía Bắc có nền nhiệt độ cao như Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Hà Giang, Tuyên Quang, Hòa Bình, Lạng Sơn, Cao Bằng, Thanh Hóa, Nghệ An... đều cho thấy, giống MV2 cho năng suất bình quân đạt hơn 7 tấn/ha. Điều đó cũng chứng tỏ nền nhiệt độ cao không có nhiều tác động đến tiềm năng năng suất của giống lúa lai MV2 vốn được chọn tạo từ nguồn vật liệu trong nước.

Giống MV2 cũng có khả năng chống đổ tốt, chịu hạn, chịu chua phèn, chịu thâm canh, không nhiễm đạo ôn, nhiễm nhẹ bạc lá, rầy nâu, khô vằn...

Vụ mùa 2021, trên diện tích mô hình trình diễn 2 ha tại cánh đồng ruộng bậc thang, đất chua, bạc màu điển hình của xã Thu Ngạc, huyện miền núi Tân Sơn (Phú Thọ), sắp đến kỳ thu hoạch, nhưng bộ lá của giống lúa MV2 vẫn giữ bền một màu xanh vàng, sạch sâu bệnh, bông trĩu hạt.

Lúa sinh trưởng và phát triển đồng đều trên tất cả các chân ruộng vàn cao và vàn thấp. Bà Hà Thị Khoảnh, chủ ruộng khu đồng Tân An cầm bó lúa trĩu bông phấn khởi chia sẻ: “Giống lúa này dễ làm đấy. Ruộng cấy toàn 1 - 2 dảnh mà thu hoạch một khóm được cả 10 bông, sâu bệnh ít hơn các giống lúa trước đây. Vụ này đạt năng suất cao nên bà con trong khu rất phấn khởi”.

Mặc dù trời mưa to, gió lớn từ chiều hôm trước, nhưng sự hấp dẫn của MV2 vẫn kéo được các đại biểu về thăm và đánh giá đồng ruộng. Kết quả gặt thống kê cho thấy, năng suất quy khô của giống đạt tới 72 tạ/ha, trong khi giống đối chứng chỉ đạt 55 tạ/ha.

Ông Nguyễn Hoài Linh, Trạm trưởng Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện Tân Sơn đánh giá: Trong vụ mùa 2021, do ảnh hưởng của hoàn lưu các cơn bão, liên tục có các hiện tượng thời tiết cực đoan như dông, lốc, mưa lớn, nhiều nơi lúa đổ rạp trên diện rộng.

Tuy nhiên, lúa MV2 ở đây cứng cây, hoàn toàn không bị đổ ngã, lại cho năng suất cao. Bước đầu đánh giá, giống MV2 thích nghi với đồng đất được trồng thử nghiệm tại huyện Tân Sơn, đặc biệt trên các chân ruộng rộc chua, cây lúa thường xuyên bị ngộ độc hữu cơ.

Giống lúa lai 3 dòng MV2 đã được Bộ NN-PTNT công nhận chính thức Giống cây trồng Quốc gia năm 2019. Giống có thể sản xuất được cả ở vụ xuân, vụ hè thu và vụ mùa tại các tỉnh phía Bắc. Gạo MV2 trong, cơm trắng, tơi, xốp, vị đậm...

Sự ra đời của MV2 sẽ đáp ứng nhu cầu cho một giống lúa lai thích ứng rộng, năng suất cao, ổn định, ngắn ngày, dễ canh tác, thay thế các giống lúa lai nhập khẩu.

Được biết, Viện Nghiên cứu và Phát triển cây trồng (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) đã phối hợp với Công ty TNHH Hạt giống Việt (Vietseed) tổ chức thành công sản xuất hạt giống F1 tại Nam Định và Thanh Hóa. Vụ xuân 2022, hạt giống lúa F1 giống lúa lai 3 dòng MV2 với giá bán cạnh tranh đã được chuẩn bị sẵn sàng để phục vụ bà con nông dân.

Theo VĂN SƠN/ NNVN