Xuất ngoại dạy kỹ thuật trồng bưởi

Dẫn chúng tôi ra thăm vườn bưởi xanh tốt, ông Hoa nói: “Bây giờ vườn bưởi này chủ yếu để nghiên cứu, để cho khách đến tham quan, học hỏi chứ vấn đề giá trị về mặt tiền của không còn quan trọng nữa rồi”.

Năm nay, đã bước vào tuổi 68, nhưng ông Hoa vẫn còn rất khỏe và minh mẫn. Vốn tính chân chất, ông kể: “Vào năm 2006, tôi được mời đi miền Bắc tham quan các vườn bưởi Đoan Hùng (Phú Thọ), Phúc Trạch (Hà Tĩnh) và bưởi Diễn (Hà Nội). Tôi quan sát thấy trái bưởi trồng ở miền Bắc khi bổ ra có rất nhiều hạt, trong khi bưởi trong miền Tây mình ngon hơn mà lại ít hạt. Rồi tôi nghĩ, sao mình không làm cho bưởi của mình không có hạt, như vậy trái bưởi càng ngon mà bổ ra lại đẹp mắt. Từ đó tôi nảy ý định tìm cách làm cho trái bưởi không hạt”.

Những trái bưởi da xanh ruột hồng lớn trái, đẹp mắt có giá cao hơn bưởi da xanh thường từ 10.000 đến 15.000 đồng/kg.

Sau chuyến tham quan về, ông Hoa bắt tay vào thực hiện ý định ngay. Với mấy chục năm trong nghề, ông Hoa biết rõ đặc tính của trái bưởi, và cũng biết bưởi da xanh tự bản chất của nó là không có hạt, nhưng vì nhiều lý do, có thể do nhà vườn sử dụng tạp chất, hoặc do thụ phấn chéo, đã làm cho trái bưởi có hạt. Trên cơ sở thực tiễn đó, ông Hoa bắt tay vào nghiên cứu, mài mò chế tạo ra những công cụ để tự phục vụ.

“Khi hoa bưởi sắp nở tôi “chế” ra những chiếc khung chụp quanh chùm hoa, rồi dùng lưới nhựa bọc lại. Chụp hoa đến khi nào hoa nở, rụng cánh hết (khoảng 1 tuần) thì bỏ lồng lưới chụp ra để trái phát triển. Những lồng lưới này rất quan trọng, có tác dụng ngăn gió khuếch tán phấn hoa, đồng thời không cho côn trùng hút mật tiếp xúc bầu nhụy, gây ra hiện tượng thụ phấn chéo. Tuyệt đối phải để cho hoa tự thụ phấn mới thành công” – ông Hoa nói về kỹ thuật xử lý .

Không ngờ ngay năm đó, trong lần đầu tiên thử nghiệm ở một khóm hoa duy nhất ông đã thành công, với những trái bưởi da xanh ruột hồng không hạt.

Ông Hoa chia sẻ thêm: “Việc xử lý trái bưởi trên nhánh và bao chụp chùm hoa bưởi mang đến kết quả là trái bưởi phát triển rất tốt, tránh được nắng chiếu trực tiếp, tạo ra phẩm chất tuyệt đối và đặc biệt là trái bưởi không hạt. Biện pháp canh tác này góp phần mang lại hiệu quả kinh tế cao bởi vì tiết kiệm được chi phí đầu tư, hạn chế tối đa việc sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, góp phần bảo vệ môi trường, đảm bảo sức khỏe cho người sản xuất lẫn người tiêu dùng”.

Về những chiếc khung để bao chụp chùm hoa chỉ cần tạo một lồng nhỏ, hình thoi bằng dây kẽm, đường kính khoảng 10cm, cao 1,2cm và một tấm lưới có lỗ nhỏ đảm bảo ngăn chặn các loại ong, bướm chui vào thụ phấn hoa.

Với thành quả sáng tạo của mình, sản phẩm bưởi không hạt của ông ngày một nổi tiếng khắp cả nước và vang đến cả nước ngoài. Vào tháng 1.2014, ông vinh dự được mời chia sẻ kinh nghiệm xử lý bưởi ra hoa và tạo trái bưởi không hạt tại hội thảo quốc tế về nông nghiệp (nằm trong khuôn khổ Hội chợ triển lãm sản phẩm nông nghiệp Parade Pangan Nusantara 2014) diễn ra tại Indonesia.

“Theo kế hoạch thì tôi chỉ thuyết trình tại hội thảo, nhưng sau khi tôi thuyết trình xong thì đại diện trường Đại học quốc tế ở Indonesia đã mời tôi đến trao đổi những kinh nghiệm trồng bưởi. Lần đầu trong đời được xuất ngoại, lại đi dạy cách trồng bưởi cho nhiều người nhưng tôi không thấy lo mà rất tự tin. Tại hội thảo, tôi được dành cho cả buổi sáng để trình bày kinh nghiệm và thấy mình không gặp khó khăn nào vì khi nói về kỹ thuật trồng bưởi, tôi đã nắm rõ trong lòng bàn tay. Có một điều thú vị nữa là khi tôi thuyết trình tại trường đại học, ban đầu tôi cứ tưởng họ mời đến để tiếp xúc với sinh viên của trường, nhưng đến nơi mới biết, họ là các chuyên gia, nhà khoa học, có cả giáo sư, tiến sĩ. Lúc ấy vừa bất ngờ, tôi lại vừa rất hãnh diện, vì kinh nghiệm của nông dân nước mình cũng đã được nước ngoài biết đến” – ông Hoa bộc bạch.

Nặng nợ với cây bưởi

Không ít người đã thắc mắc, điều gì đã khiến cho một nông dân mới học hết lớp 6 trở thành một “vua vưởi da xanh không hạt” như ngày nay. Và ngày ngày vẫn mài mò nghiên cứu ra những kỹ thuật mà đến những nhà khoa học trong nghề cũng phải ngạc nhiên.

Trò chuyện với chúng tôi, ông thật tình tâm sự: “Tôi như người mắc nợ cây bưởi, những năm tháng gắn bó nơi ruộng vườn đã tích lũy cho tôi những kinh nghiệm quý báu. Cây bưởi đã nuôi sống tôi và gia đình, làm nên thương hiệu Hai Hoa. Nhìn những cây bưởi xanh tốt, trĩu quả tôi càng có thêm động lực để làm nhiều hơn. Mình ít học thì nhờ kinh nghiệm, nhờ đến sự chú tâm quan sát, rồi thì cái gì cũng suy nghĩ ra”.

Không những là một chuyên gia miệt vườn, mỗi tuần tiếp cả chục đoàn khách đến tham quan, mua cây giống. Mà đều đặn mỗi tháng, ông được mời ra từ 6 đến 10 tỉnh miền Đông Nam Bộ cùng nhiều tỉnh, thành miền Bắc để dạy và tư vấn các kỹ thuật nông nghiệp cho nông dân... “Đó là còn chưa kể đến những cuộc điện thoại gọi đến mỗi ngày. Tuy rằng tôi không còn thời gian rảnh, lúc nào cũng tất bật nhưng tôi lại thấy vui lắm” – ông phấn khởi nói.

Là một người đam mê nghiên cứu, ông Hoa có cách trồng bưởi khác người. Cách trồng mới của ông Hoa là không cần đào hố, trên mặt đất phẳng, cho đắp mô đường kính khoảng 60cm, cao khoảng 60-70cm, rồi trồng cây lên đó. “Cây thở thông qua các kẽ rễ, khi đào hố trồng từ 3-5 năm, cây sẽ bị lún đất, không lồi rễ, không thở được. Do vậy, cây thường bị sựng lại, rồi sâu bệnh tấn công, lại thêm cây bị phân bón tập trung vào gốc, dẫn đến bị ẩm rễ, ung thối, làm cây bưởi suy. Bưởi là loại cây khó tính, nếu trồng theo kiểu cũ làm sao rễ cây thở được. Còn trồng trên mô đến 3 năm tuổi, đất trôi đi, rễ cây lồi lên, cây phát triển giống như cây thiên nhiên hoang dã, luôn xanh tốt. Giống như hàng ngàn loại cây ở trong rừng có ai đào hố để trồng đâu, nhưng chúng vẫn sống khỏe” - ông Hoa thông tin.

Đặc biệt, theo tính toán của ông, nếu áp dụng cách trồng mới này, nông dân giảm được nhiều công sức và khoảng 50% chi phí. Từ kết quả thực tiễn, ông Hoa viết hẳn một bài hướng dẫn cách trồng bưởi kiểu mới. Trong đó, ông nêu rất chi tiết từ kỹ thuật đắp mô, đến trồng cây con, bao lâu phải bón phân một lần, bón như thế nào? Bón phân gì?...

Ấp ủ nhiều kỹ thuật mới

Hiện ông Hoa lại đang ấp ủ mở rộng một kỹ thuật mới, đó là kỹ thuật dùng bao lưới để bao trái bưởi. Ông Hoa cho biết, đối với kỹ thuật bao trái bưởi, đây là một kỹ thuật mới, đã được tôi áp dụng rất thành công. Tuy nhiên vẫn chưa có ai khác biết được kỹ thuật này. Bao trái bưởi mang lại lợi ích rất nhiều, tránh được các loại côn trùng, nhất là ruồi chích vào trái gây nên hư hoặc rụng trái.

“Có được kỹ thuật xử lý để bưởi ra hoa theo ý muốn, hay tạo được trái bưởi da xanh ruột hồng không hạt thì đó vẫn chưa phải là điều quan trọng nhất với tôi. Quan trọng là phải bảo vệ được trái bưởi cho đến ngày thu hoạch. Nhìn những trái bưởi xanh tốt trên cây bỗng nhiên héo vàng hay rụng mất, tôi rất đau xót. Nông dân mình cực khổ lắm, làm ra được sản phẩm không phải dễ, bảo vệ thành quả càng khó hơn rất nhiều. Chính vì vậy tôi rất chú tâm vào nghiên cứu và áp dụng thành công việc dùng bao lưới cho trái bưởi” - ông Hoa bộc bạch.

Ông Hoa hướng dẫn: Bao lưới phải là bao rộng rải có miệng khoảng 5 tấc, chiều dài xuống khoảng 6 tấc. Đặc biệt chú ý may bao không cần phải đẹp, phải vuông mà nó phải có một chút góc cạnh, để cho trái bưởi phát triển tự nhiên, thoải mái bên trong bao. Có như vậy trái bưởi mới có màu xanh, đẹp. Quan sát thấy khi trái bưởi cỡ chén nước mắm thì xử lý thuốc một lần duy nhất và tiến hành bao lưới quanh trái. Khi thu hoạch, quan sát thấy trái bưởi có màu xanh, vẫn còn phấn móc trên trái, chứng tỏ trái bưởi có đủ dưỡng tố và phát triển tốt.

Theo ông Hoa, hiện đa số bà con vẫn chưa hiểu được rằng, đối với loại cây có múi như cây bưởi cũng phải được bao lưới và có cách bao khác với các loại trái cây khác. Tôi rất muốn đưa kỹ thuật bao lưới cho trái bưởi này đến càng nhiều nông dân càng tốt. Làm sao cho người trồng bưởi giảm được chi phí xử dụng thuốc, đảm bảo trái bưởi không bị hư, bị bệnh nấm và rụng trước khi thu hoạch, năng suất từ đó tăng cao.

Sau những thành công liên tiếp, nhiều người đã đặt vấn đề với ông Hoa việc đăng ký quyền sở hữu trí tuệ, nhưng ông vẫn luôn kiên định với ý định: Không cần để quyền sở hữu trí tuệ, có càng nhiều người biết thì càng tốt. Ông phổ biến rộng rãi khắp nơi về những gì mình biết được. Ông bảo: “Tôi vẫn đi chỉ dạy cách làm hằng tháng, thậm chí hằng ngày có ai đến hỏi han gì là tôi dắt ngay vườn, cho xem hết, rồi chỉ dẫn họ bất cứ điều gì họ thắc mắc. Nếu giữ lấy sự sáng tạo làm của riêng, thì mình được gì ngoài sự vinh danh của mọi người. Điều tôi mong muốn là đưa kỹ thuật này đến nhiều người hơn, giúp cho người nông dân trồng bưởi bán được sản phẩm có giá, có chất lượng”.

Từ khi tìm ra cách giữ cho trái bưởi da xanh không hạt, ông không còn tham dự các hội thi trái cây tổ chức hằng năm. Ông không muốn dùng sự sáng tạo của mình để tìm cái danh, cái lợi qua các giải thưởng. “Khi một cá nhân nghiên cứu ra một thành quả khoa học thì thành quả ấy phải được nhân rộng ra nhiều người mới có ý nghĩa. Sáng tạo là phải cống hiến cho đời, hy vọng những gì tôi làm được sẽ trước hết góp phần giúp cho những người nông dân có thêm điều kiện để phát triển vườn cây nhà mình, tăng thêm thu nhập và xa hơn là cho nền nông nghiệp Việt Nam ngày càng phát triển bền vững với những sản phẩm có chất lượng” - ông Hoa mong muốn.

Thời gian trước. ông Hoa có 5 công đất trồng bưởi (mỗi công đất bằng 1.000m2) , với khoảng 200 gốc, nay đã mở rộng diện tích ra khoảng 1ha. Chỉ tính riêng thu nhập từ bưởi da xanh không hạt, ông có thể lãi khoảng 300-400 triệu đồng/năm. Với kỹ thuật tạo trái bưởi da xanh ruột hồng không hạt, giá thành sản phẩm có thể cao hơn bưởi da xanh thông thường khoảng 10.000 - 15.000 đồng/kg. Ngoài ra, mỗi năm ông Hoa còn xuất khoảng 20.000 cây giống bưởi ra thị trường với thương hiệu Hai Hoa, có uy tín từ lâu.

Ông Hoa giới thiệu kỹ thuật bao lưới trái bưởi.

Bên cạnh việc trồng bưởi, bán cây giống, ông Hoa còn đang ấp ủ bán được giống cây bơ sáp ở miền Tây. Hiện đã có hàng trăm cây giống bơ sáp đã được ông làm thành công, đang chờ xuất ra thị trường. “Tôi đã làm giống bơ sáp này thành công lâu rồi nhưng vẫn chưa muốn bán ra thị trường, tôi cần nghiên cứu nhiều hơn đặc tính của nó. Để đến khi xuất ra mình có thể chỉ dẫn cho người trồng cách trồng, chăm sóc sao cho cây phát triển tốt nhất trên vùng đất miền Tây mình” – ông Hoa tâm sự. 

Theo Trang Trại Việt