1. Công thức luân canh: Lúa xuân - Dưa lê - Lúa mùa muộn - Khoai tây đông.

2. Đất trồng: Chọn chân ruộng cao, vàn cao, đất cát pha, thịt nhẹ giàu mùn. Cần quy hoạch trồng dưa lê gọn vùng, để không ảnh hưởng tới máy móc thu hoạch lúa xuân ở các chân ruộng khác.

Ảnh minh họa

3. Giống: Chọn các giống dưa lê Super 007 honey; dưa lê siêu ngọt F1 SV 207. Có thể sử dụng giống địa phương nếu chọn lọc tốt.

4. Thời vụ: Trong vườn ươm trước 20/5. Trồng ra ruộng sản xuất trước 5/6. Thu hoạch trước 20/7.

5. Phân bón (1 sào Bắc bộ): Vôi bột 25 - 30kg. Phân chuồng 4 - 5tạ. Đạm urê 10 - 12kg. Lân Supe 12 - 15kg. Kali Clorua 3 - 4kg. Phân chuồng, phân lân và vôi trộn đều ủ nóng (ngoài trát bùn hoặc phủ kín bằng tấm màng nilon đen), sau 30 - 45 ngày bón lót cho trồng dưa lê.

6. Làm bầu ươm cây con (13 - 15 ngày): Tiến hành khi lúa xuân xuôi quả.

- Lượng hạt giống 13 - 15g.

- Số bầu cây 900 - 1.000/sào.

- Chọn nơi có nền đất cứng, bằng phẳng, rãi nắng, thuận tiện tưới tiêu.

- Chuẩn bị 5 thúng đất ải đập nhỏ, trộn đều với 2 thúng phân chuồng mục.

- Dùng gạch hoặc thanh gỗ, ken, xếp tạo khuôn ô diện tích 5 - 6 m2.

- Hỗn hợp đất, phân chuồng rải dầy 2cm trong khung ô (đáy lót lá chuối hoặc giấy báo), dùng ô doa tưới ướt đẫm đất.

- Hạt giống ngâm nước ấm (2 sôi 3 lạnh) khoảng 2 - 3 giờ. Ủ trong khăn mặt bông 24 - 36 giờ nứt nanh, đưa ra gieo trong nền ô đất. Khoảng cách gieo: Hạt x hạt = 7 x 7cm. Sau gieo phủ đất lấp hạt dày 1cm. Tưới giữ ẩm ngày 2 lần (sáng, tối).

- Định kỳ 4 - 5 ngày/lần, dùng dao thép khía xuống nền ô ươm hạt gieo cây giống, để định hình bầu cây. Khía sâu tới đứt lớp lá chuối lót, tạo kích thước bầu cây 7 x 7cm.

- Chủ động biện pháp phòng trừ chuột hại cây con.

- Khi cây 1 - 2 lá mầm phun Zineb phòng bệnh lở cổ rễ.

- Cây dưa có 3 - 4 lá thật, đưa trồng ra ruộng.

7. Trồng cây con ra ruộng sản xuất:

- Ruộng lúa chín đỏ đuôi tháo kiệt nước. Sau thu hoạch cày lật đất ngay.

- Nhấc nhẹ các bầu dưa từ vườn ươm trồng ra ruộng. Trồng hành đôi 2 bên mép luống. Khoảng cách: cây cách cây 40 - 45cm; hàng cách hàng 1,4 -1,5m. Lối công tác giữa 2 luống rộng 30cm.

8. Chăm sóc:

- Bón lót toàn bộ phân chuồng, lân và vôi bột (đã ủ) + 1kg phân kali.

- Bón thúc lần 1 (khi cây bén rễ hồi xanh): 2kg urê pha nước tưới gốc.

- Bón thúc lần 2 (sau trồng 5 - 7 ngày) 3kg urê + 2 - 3 kali (còn lại) rắc gốc, kết hợp xáo xới, nhặt cỏ, vét đất vun gốc tạo rãnh sâu 20cm, rộng 25 - 30cm.

- Bón thúc lần 3 (khi cây dưa chớm hoa đầu): 4kg urê pha nước tưới. 10 - 12 ngày sau bón nốt số urê còn lại.

- Phun bón lá siêu kali 7 - 10 ngày/lần.

- Bấm ngọn: Khi thân chính ra được 5 - 6 lá thì bấm ngọn, để 2 nhánh cấp 1 phát triển. Khi nhánh cấp 1 được 5 - 6 lá, bấm ngọn, để 2 nhánh cấp 2 phát triển. Làm tương tự đến khi mỗi cây chính ra được 12 nhánh nhỏ thì dừng bấm ngọn. Sau 3 lần bấm ngọn, 1 cây dưa có thể cho 12 - 15 hoa cái có khả năng cho quả. Nếu đậu quả, trên mỗi nhánh cây chỉ để nuôi 1 quả. Các quả dưa và mầm nhánh ra sau cần ngắt bỏ triệt để. Tránh hao phí dinh dưỡng. Rút ngắn thời gian thu hoạch quả. Kịp thời vụ gieo cấy lúa mùa.

- Lót rơm, rạ đáy quả ngay sau quả non mới đậu. Ngắt bỏ lá già, lá sâu bệnh, che nắng cho các quả dưa phơi lộ.

- Nắm chặt đất trong tay, thấy vài giọt nước rỉ qua kẽ ngón tay là độ ẩm luống dưa đạt yêu cầu. Mặt luống khô, cần đưa nước tưới ngập rãnh cho thấm đều lên mặt luống thì rút kiệt. Chú ý, tiêu rút nước nước kịp thời khi có mưa lớn.

9. Phòng trừ sâu, bệnh:

- Sâu vẽ bùa: Dùng thuốc Sherpa; Polytrin.

- Bọ trĩ, sâu cắn lá, ăn ngọn: Phun Regent khi sâu non tuổi 1 - 2.

- Bệnh héo xanh: Nhổ bỏ cây bệnh, xử lý vôi bột vào gốc.

- Bệnh lở cố rễ, sương mai, thán thư: Phòng trừ bằng thuốc Zineb, viben C.

- Sử dụng thuốc theo hướng dẫn ghi trên bao giói của nhà sản xuất. Phải đảm bảo thời gian cách ly tối thiểu với từng loại thuốc trước khi thu hoạch quả.

10. Thu hoạch:

Sau trồng 30 - 35 ngày cây dưa bắt đầu cho thu hoạch. Thu hoạch dưa khi vỏ quả chuyển từ màu xanh, sang trắng sáng. Nên thu quả vào buổi chiều. Phân loại và rửa sạch vỏ quả. Xếp nơi cao ráo, kín gió. Lấy 150ml rượu nặng phun ướt đều lên lô quả. Dùng bao tải gai che phủ kín. Qua 1 đêm quả dưa sẽ dậy mùi thơm hấp dẫn, mã sáng đẹp, tăng giá trị kinh tế.

11. Để giống: Với các giống dưa lai (F1) không được để giống cho vụ sau. Với các giống dưa thuần, chọn những quả dưa ra đầu tiên, to đều, không nấm bệnh, đánh dấu để thu hoạch cuối vụ, bổ lấy hạt, đãi sạch nhớt, phơi khô kiệt trên sàn tre/gỗ dưới nắng nhẹ. Bảo quản hạt trong lọ sành, sứ, nơi khô ráo, cho vụ sau. 

TH.S NGUYỄN HẢI TIẾN