Đi ngược xu thế, đào mương giữ ngọt

Tiếp chúng tôi trong căn nhà khang trang nằm cạnh vườn cây ăn trái sum suê, vẫn vẻ tất bật của những lão nông miền Tây không quen nghỉ ngơi, ông Sử nhớ lại: “Sau khi rời quân ngũ, tôi trở về quê lập nghiệp. Trước đây đất vùng này nhiều phèn, nhiễm mặn, ít phù sa, bà con quanh năm trồng tràm, sau đó phát triển làm lúa.Tuy làm được lúa, nhưng mỗi năm cũng chỉ được một vụ. Nhìn cảnh ngày đó tôi không khỏi băn khoăn trong việc tìm cách tồn tại nơi bưng biền nhiễm mặn để nuôi con cái ăn học”.

Sau nhiều năm suy nghĩ, ông Sử bắt tay chuyển đổi 2,1ha đất để trồng cây ăn trái, một việc làm được cho là liều lĩnh ở thời điểm đó. “Ban đầu, đất vườn của gia đình chủ yếu là vườn tạp, không có giá trị kinh tế. Sau đó, tôi lại bắt tay vào cải tạo, đầu tư trồng 400 gốc nhãn, dưới ao nuôi cá bống tượng, cá chình, trên bờ thì trồng thêm bồ ngót (rau ngót-PV), rau má, lấy ngắn nuôi dài...” - ông Sử kể.

Về cây trồng, trên đất vườn, ông Sử trồng nhãn, vú sữa, cây hoa thiên lý, dưới ruộng trồng bồn bồn...Chỉ riêng các loại cây trồng trên cạn, dưới nước mà mỗi năm gia đình ông có thu nhập hơn 700 triệu đồng. Ảnh: Chúc Ly.

Cứ như thế, quá trình cải tạo đất, cứ mặn, phèn đẩy lui tới đâu thì vườn tược của gia đình ông Sử phát triển xanh tốt đến đó. Nhìn cây trái lên tốt tươi, nhiều khi ông Sử không thể tin được bởi kết quả ngoài mong đợi. Tuy nhiên, đến những năm 1997-1998, khi chính quyền chưa cho chuyển dịch sang nuôi tôm như bây giờ, dân địa phương tự phát dẫn nước mặn vào để nuôi tôm, dẫn đến vườn cây ăn trái của gia đình ông Sử bị ảnh hưởng.

Trước tình hình đó, ông Sử không bỏ cuộc mà ngày đêm suy nghĩ, quyết cải tạo lại vườn một lần nữa. Cuối cùng, ông đã nghĩ ra cách xây dựng hệ thống mương ngăn mặn bao quanh khu vườn.

Theo ông Sử, điểm bất lợi là khu vườn của gia đình nằm trọn trong khu vực nuôi tôm của hàng chục hộ dân xung quanh. Khi hệ thống mương này được xây dựng, nó có tác dụng ngăn nước mặn bên ngoài ngấm vào khu vực vườn bên trong, nếu nước mặn có thấm qua mương thì cũng có đường thoát ra ngoài nên không phải lo lắng hay bị động.

Nhờ biết cách ngăn mặn, giữ ngọt giúp vườn cây của ông Sử luôn sum suê trái. Ảnh: Chúc Ly.

“Phương pháp của tôi có thể gọi nôm na là giữ ngọt cục bộ. Ở mùa hạn tôi bơm nước vào các ao trong vườn ở mức cao cho hơn mực nước bên ngoài, nhằm không để nước ngọt thoát ra. Nhờ đó, vườn cây ăn trái mới phạt triển tốt quanh năm” – ông Sử chia sẻ.

Kiếm hơn 700 triệu/năm

Đến năm 2010, từ lợi thế giữ được ngọt, ông Sử trồng thêm hơn 50 gốc vú sữa. Dần dần ông phát triển thêm lên 600 gốc nhãn, hơn 100 gốc vú sữa và khoảng 600 dây thiên lý, mang về thu nhập hàng trăm triệu đồng cho ông Sử trong nhiều năm liền. Tuy nhiên, điều khiến chúng tôi bất ngờ là ở hiện tại, chính ông lại đốn bỏ hàng trăm gốc nhãn, hàng chục gốc vú sữa và dây thiên lý.

Lý giải vấn đề này, ông Sử nói: “Không phải tôi thấy giá cả trái cây bấp bênh rồi đi theo quy luật trồng - chặt của nhiều người. Mà tôi nhìn ra được khả năng tiêu thụ của các loại trái cây tôi đang có. Tôi quyết định chặt bớt, chỉ để lượng sản phẩm đủ tiêu thụ trong địa phương, vì khu vực này rất khó chở đi bán xa, chi phí vận chuyển lại cao. Từ chỗ đất trống đó, tôi cải tạo trồng các loại cây bền vững, có khả năng tiêu thụ ổn định hơn...”.

Hơn 200 dây thiên lý giúp ông Sử thu về hơn 100 triệu/năm. Ảnh: Chúc Ly.

Minh chứng cho lý giải của mình, hiện ông có tổng thu nhập ổn định mỗi năm hơn 700 triệu đồng từ việc đa cây, đa con trên cùng diện tích. Với tổng diện tích đất gần 4ha, ông Sử chia thành 2 khu mặn - ngọt. Ở khu mặn ông Sử nuôi tôm, cua quảng canh. Ở khu ngọt, trên vườn ông trồng nhãn, vú sữa, dây thiên lý; dưới ruộng trồng bồn bồn kết hợp nuôi cá đồng.

Đến vườn cây của gia đình ông Sử hôm nay chúng tôi thật sự ngỡ ngàng, bởi ông không để trống một mảnh đất nào. Ở những bờ ao, vườn tạp ông trồng cây mai vàng, dừa và các loại rau ngắn ngày.

“Hơn 300 gốc mai vàng đang được tôi dưỡng, hiện đã có một số cây lớn được người ta đến hỏi mua nhưng tôi chưa bán. Loại cây này cần có thời gian đầu tư lâu dài, nếu kiên trì thì thu nhập mang lại phải tính bằng tiền tỷ. Mà muốn “nuôi” được mai, thì mình cần có các loại cây dễ trồng, dễ bán khác bù lại trong thời gian chờ bán được mai vàng” - ông Sử ấp ủ.

Ông Sử chia sẻ: “Nhìn các loại rau như vậy chứ cho thu nhập rất khá. Chi phí sinh hoạt trong nhà không phải lo nhờ các loại cây ngắn ngày đó. Nếu tính hết các loại cây ăn trái, rau, cá, gia đình tôi thu về từ 30-80 triệu đồng/tháng, tùy thời điểm. Điều khiến tôi yên tâm và tự tin nhất là tôi không bị động, luôn luôn có sản phẩm để bán ra thị trường, mỗi mùa một vài thứ”.

Hơn 150 gốc nhãn tiêu da bò của ông Sử cũng đang cho trái tốt. Ảnh: Chúc Ly.

Ở đất vườn tạp, ông Sử trồng nhiều loại rau màu và đu đủ theo hướng an toàn sinh học, không sử dụng thuốc hóa học. Số sản phẩm này được con gái ông rao bán trên mạng.

Theo ông Sử, chỉ tính riêng hơn 200 dây thiên lý trong vườn thì mỗi năm ông thu về ít nhất cũng 100 triệu đồng. Thiên lý có 2 mùa ra hoa, mùa thuận từ giữa tháng 12 đến tháng 5 âm lịch; còn lại là mùa nghịch. Giá hoa thiên lý bán ra thị trường dao động từ 50.000-70.000 đồng/kg ở mùa thuận, từ 50.000-120.000 đồng/kg, tùy thời điểm ở mùa nghịch. Dưới các giàn thiên lý, ông Sử tận dụng luôn để trồng rau má.

Nói về bí quyết của mình, ông Sử cho biết: “Nhiều người cho rằng làm vườn thu nhập thấp, nhưng theo tôi cái chính là mình làm vườn như thế nào. Làm nông rất vất vả, nếu muốn làm giàu bằng nghề nông thì bắt buộc phải cần cù, chịu khó. Ngày nay, muốn làm giàu bền vững thì còn cần năng động, phải biết đâu là thế mạnh của mình và đâu là điều thị trường mong muốn”.

Với thành tích chinh phục, cải tạo đất nhiễm mặn, xây dựng mô hình phát triển nông nghiệp hiệu quả kinh tế cao thích ứng với biến đổi khí hậu, cộng với sự nhiệt tình của hội viên nông dân tiêu biểu, ông Quách Thanh Sử đã vinh dự được nhận nhiều hình thức khen thưởng của T.Ư, địa phương.

Ông Quách Thanh Sử là 1 trong 63 gương mặt nhà nông tiêu biểu của cả nước được bình chọn và trao tặng danh hiệu "Nông dân Việt Nam xuất sắc 2019". Lễ tôn vinh và trao danh hiệu "Nông dân Việt Nam xuất sắc 2019" sẽ diễn ra trọng thể tại thủ đô Hà Nội vào trung tuần tháng 10 năm 2019. 

Theo CHÚC LY/ DÂN VIỆT