Việc trồng dưa chuột bò đất lúa mở ra một hướng sản xuất mới trên đất lúa, tận dụng được quỹ đất trống sau vụ mùa, giảm chi phí và đem lại nguồn thu đáng kể cho nông dân.

Bà Trần Thị Vóc, xã Khánh Trung, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình kiểm tra chất lượng dưa chuột trước khi thu hái. Dưa chuột bà Vóc trồng cho bò mặt ruộng lúa đã thu hoạch. Ảnh: Hoàng Hiệp

Những ngày này, đến thăm những cánh đồng trồng cây vụ đông ở xã Khánh Trung (huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình), dễ dàng bắt gặp hình ảnh nông dân đang tất bật thu hoạch dưa chuột để kịp cân cho thương lái.

Trên thửa ruộng hơn 1 sào, bà Trần Thị Vóc (thôn 3) lựa những quả dưa đã đạt trọng lượng thương phẩm, màu sắc xanh thẫm để thu hái rồi xếp gọn gàng vào bao tải.

Bà Vóc chia sẻ: Tôi trồng dưa chuột cả chục năm nay rồi, trước kia làm giàn nhưng 2 năm nay gia đình chuyển sang hình thức để dưa bò lan dưới mặt ruộng.

Cách làm này rất đơn giản và giảm được nhiều chi phí đầu tư. Sau khi thu hoạch xong lúa mùa, chỉ cần cuốc rãnh, làm luống, xuống giống. Khi cây dưa chuột bò lan đến đâu, tôi lót rạ đến đó để tránh quả dưa tiếp xúc với đất ẩm, không bị thối.

Sau 30 ngày trồng, cây dưa chuột bắt đầu cho thu hoạch. Thời gian thu hoạch kéo dài khoảng 1 tháng. Trung bình mỗi sào ruộng trồng 600 gốc dưa chuột, mỗi gốc dưa chuột cho khoảng 3-4 kg quả, tương đương với năng suất 1,8-2,4 tấn/sào.

Với giá bán dưa chuột từ 7-10.000 đồng/kg, 1 sào đất ruộng lúa trồng dưa chuột vụ đông mang về cho gia đình thu nhập 7-10 triệu đồng sau khi trừ mọi chi phí.

Cũng là một trong những hộ đầu tiên trồng dưa chuột theo hình thức cho cây dưa chuột bò lan ở mặt ruộng này, chị Nguyễn Thị Thu Thỏa cho biết: Nếu trồng dưa leo giàn, tôi phải đầu tư từ 2 - 3 triệu đồng tiền mua cây dóc mỗi sào. Đó là chưa kể công làm luống, cắm giàn, buộc ngọn.

Còn nếu trồng dưa chuột cho bò đất chị Thỏa chỉ cần cuốc rãnh làm luống. Bên cạnh đó, cây dưa chuột bò đất sẽ ít chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc nên giữ được bộ lá từ đó cho năng suất, chất lượng dưa tốt hơn.

Được biết, đến nay, dù mới bắt đầu vào vụ thu hoạch dưa chuột được gần 1 tuần mà chị Thỏa đã hái được hơn 5 tạ dưa chuột. Đầu mùa chị bán dưa chuột với giá 12.000 đồng/kg.

"Giá dưa chuột bán được, không phải đi chợ. Hái dưa chuột đến đâu gửi xe đưa đi Hà Nội đến đấy. Tôi thấy trồng dưa chuột theo cách này rất nhàn, chỉ cần chịu khó bắt sâu, ngắt lá, nắng quá thì tưới nước, còn thu nhập thì cao gấp 5-6 lần trồng lúa", chị Thỏa phấn khởi nói.

Theo cán bộ của Trung tâm Khuyến nông tỉnh Ninh Bình, trồng dưa chuột bò đất có nhiều ưu điểm và lợi ích kinh tế. Song, thời tiết những năm gần đây có nhiều biến đổi theo chiều hướng bất lợi cho cây vụ đông sớm, người trồng cần lưu ý một số biện pháp kỹ thuật mới đem lại hiệu quả cao.

Thứ nhất, phải thực hiện tốt khâu làm đất, lên luống, đảm bảo độ cao luống từ 25 - 30 cm, bề rộng tùy theo cách trồng. Thứ hai, cần chú ý việc nương dây, bấm ngọn cho cây dưa chuột.

Dưa chuột trồng bò đất nếu không được nương dây và chặn đốt thì khả năng hút dinh dưỡng không cao, thân cây dưa chuột chồng chéo lên nhau sẽ dễ nhiễm sâu bệnh, ra hoa, quả ít…

Để hạn chế bệnh chết rũ cho dưa chuột thời kỳ mẫn cảm (giữa vụ), trong khi chăm sóc nông dân không nên để cây dưa chuột thừa đạm. Cần bón phân cân đối giữa đạm, lân và kali cho cây dưa chuột.

Người trồng dưa chuột tuyệt đối không nên tưới đạm urê riêng lẻ cho cây dưa chuột. Tốt nhất nên bổ sung thêm các loại phân bón trung, vi lượng để nâng cao sức đề kháng cho cây dưa chuột và tăng năng suất, phẩm chất cho các cây trồng này.

Ngoài ra, có thể áp dụng biện pháp thụ phấn bổ sung cho cây dưa chuột để tăng khả năng đậu quả. Trong suốt thời gian cây dưa chuột sinh trưởng, cần bổ sung các chế phẩm nấm đối kháng hay nấm cộng sinh vào vùng gốc rễ để giảm thiểu bệnh chết rũ.

Việc bổ sung các chế phẩm nấm đối khàng hay nấm cộng sinh vào vùng gốc rế còn giúp kích thích cây dưa chuột phát triển nhanh hơn. Nên ưu tiên sử dụng các giống dưa chuột lai F1 để tăng khả năng chống chịu sâu bệnh và tăng năng suất.

Theo HÀ PHƯƠNG/ BÁO NINH BÌNH