Cứ vào khoảng tháng 10 và tháng 11, khi quả kơ nia trên rừng chín rụng, người dân xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai lại cùng nhau đi nhặt về chế biến để bán.

Chị H'Uyên Nie-Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai (bìa phải) hướng dẫn người dân cách đóng gói và bảo quản hạt kơ nia. Ảnh: Trần Dung

Ông Rơ Châm Chuck (làng Phung) cho biết: Trước đây, khi đi làm nương rẫy, người làng thường nhặt quả kơ nia đập vỏ ăn sống cho đỡ đói. Sau này, khi cây kơ nia ít dần, nhiều người đã nhặt quả về phơi khô để dành đãi khách quý.

“Quả kơ nia có hình trái xoan, dài khoảng 3-4 cm, khi chín có màu vàng nhạt. Vào những tháng cuối năm, loại quả này sẽ rụng. Để lấy được hạt kơ nia, chúng tôi phải đặt quả trên một tảng đá theo chiều mở của vỏ, sau đó đập nhẹ cho quả nứt làm đôi. Hạt kơ nia có thể ăn tươi hoặc rang lên đều ngon”-ông Chuck cho hay.

Để đưa sản phẩm hạt kơ nia do người dân trong xã chế biến đến với khách hàng mọi vùng miền, chị H'Uyên Nie-Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Ia Mơ Nông đã tích cực tới từng nhà vận động bà con thu gom và sơ chế đúng cách. Đồng thời, chị cũng nghiên cứu các phương án để quảng bá đặc sản này.

Chị H'Uyên Nie cho biết: “Hạt kơ nia còn khá lạ lẫm với nhiều người. Vì vậy, tác dụng của loại hạt này ra sao không phải ai cũng biết. Loại hạt quý hiếm này có giá trị dinh dưỡng cao nhưng người dân mới chỉ biết sử dụng trong gia đình mà chưa phát triển thành sản phẩm hàng hóa để tăng thêm thu nhập”.

Sau khi tìm hiểu trên các phương tiện thông tin đại chúng và nhận thấy nhu cầu của người tiêu dùng về thực phẩm sạch, chị H'Uyên Nie vận động bà con thu lượm quả kơ nia trên rừng về rồi tuyển chọn, loại bỏ các quả hỏng. Những quả đạt chất lượng thì chẻ lấy phần nhân hạt bên trong, sau đó đóng bao bì bảo quản để không bị ẩm mốc.

“Hạt kơ nia được bao bọc bởi một lớp vỏ lụa màu nâu. Nếu nhai sống sẽ thấy rõ mùi tinh dầu đặc trưng xông lên mũi cùng vị béo ngậy. Ngoài ra, khi tách lớp vỏ cứng bên ngoài và rang với muối, hạt kơ nia sẽ dậy lên một mùi thơm rất hấp dẫn, phần nhân cũng trở nên thơm, béo và giòn tan”-chị H'Uyên Nie cho hay.

Người dân xã Ia Mơ Nông tự hào đưa đặc sản hạt kơ nia ra quảng bá tại Tuần lễ hoa dã quỳ-núi lửa Chư Đang Ya năm 2020. Ảnh: Trần Dung

Gia đình anh Rơ Châm Hing (làng Kép 1) tham gia sơ chế hạt kơ nia để bán. Anh Hinh bộc bạch: “Vì phần vỏ của hạt kơ nia rất cứng nên mỗi ngày vợ chồng tôi chỉ chẻ được khoảng 3 kg hạt thành phẩm. Tuy nhiên, việc này cũng giúp gia đình tăng thu nhập. Vui nhất là khi thưởng thức đặc sản này, nhiều du khách đã trầm trồ khen ngợi”.

Sau khi định hướng cho bà con cách chế biến hạt kơ nia, chị H'Uyên Nie bắt đầu tìm hiểu về thị trường tiêu thụ. Thông qua mạng xã hội Zalo, Facebook, chị đã tìm được một lượng khách trong và ngoài tỉnh có nhu cầu. Hạt kơ nia được bán với giá 120.000-150.000 đồng/kg.

Bên cạnh đó, chị cùng bà con giới thiệu, quảng bá đặc sản hạt kơ nia tới du khách khi họ đến tham dự, trải nghiệm các lễ hội của địa phương. Theo chị H'Uyên Nie, loại hạt này được khai thác hoàn toàn tự nhiên, đảm bảo sạch và có giá trị dinh dưỡng cao nên được khách du lịch và người dân tìm mua vào dịp Tết cổ truyền.

Là một khách hàng ưa chuộng sản phẩm hạt kơ nia, chị Bùi Thị Phương Thảo (TP Kon Tum, tỉnh Kon Tum) chia sẻ: “Tôi biết đến hạt kơ nia qua một lần đi du lịch tới Ia Mơ Nông. Tôi khá bất ngờ khi lần đầu được thưởng thức. Hương vị của hạt kơ nia tương tự như hạt mắc ca, hạt điều... với vị bùi, béo hấp dẫn. Hơn nữa, hạt kơ nia được khai thác hoàn toàn tự nhiên, đảm bảo sạch và an toàn cho sức khỏe. Do vậy, tôi vẫn thường mua về đãi khách hoặc làm quà tặng người thân”.

Theo ông Nguyễn Văn Hiệu-Chủ tịch UBND xã Ia Mơ Nông (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai), trong 2 năm gần đây, sản phẩm hạt kơ nia của người dân Ia Mơ Nông được nhiều người biết đến.

Để sản phẩm đến với người tiêu dùng gần xa, địa phương đã đưa hạt kơ nia ra trưng bày, giới thiệu tại các gian hàng hội chợ, phiên chợ nông sản an toàn hay tại những lễ hội lớn của tỉnh và nhận được nhiều hiệu ứng tích cực.

Theo TRẦN DUNG/ BÁO GIA LAI