Xã Kiên Lao từ lâu đã khẳng định vị thế là vùng sản xuất vải truyền thống. Cây vải ở đây không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn gắn bó với đời sống văn hóa của người dân. Cũng như nhiều địa phương khác của thị xã Chũ, cây vải ở xã Kiên Lao đã bén rễ sâu vào đất, vào tâm thức của bao thế hệ. Nghề trồng vải đã trở thành một nét văn hóa, niềm tự hào của địa phương. Phần lớn sản lượng vải thiều của xã (ước khoảng 90%) được hướng đến thị trường Trung Quốc.

Ông Ninh Văn Thi, một nông dân giàu kinh nghiệm tại thôn Ao Keo, xã Kiên Lao chia sẻ: “Vải của chúng tôi chủ yếu được thương lái thu mua tại điểm cân. Nếu đạt tiêu chuẩn, phần lớn sẽ được xuất khẩu sang Trung Quốc. Hàng phải có mã đẹp, quả to, đủ tiêu chuẩn thì mới được chọn đóng thùng xốp đi Trung Quốc, còn lại sẽ tiêu thụ nội địa hoặc sấy khô”.

Để đáp ứng thị hiếu của thị trường Trung Quốc, người dân xã Kiên Lao đã đúc kết và áp dụng những bí quyết canh tác riêng. Ông Thi cho biết: “Thị trường Trung Quốc rất chuộng vải có mã đẹp, quả phải to và tươi. Đặc biệt, vải phải chín đỏ, nhất là giống u hồng, quả vải còn hơi xanh họ sẽ không lấy, dù độ ngọt có thể đã đủ. Quả có thể to đến mấy mà mã không đẹp thì cũng khó bán cho họ”.

Nắm bắt được yêu cầu khắt khe của đối tác nên từ khâu chọn giống, chăm sóc đến thời điểm thu hoạch, nông dân xã Kiên Lao luôn đặt yêu cầu của khách hàng lên hàng đầu. Đồng thời không ngừng học hỏi, tiếp thu hướng dẫn kỹ thuật từ Trung tâm Dịch vụ Kỹ thuật nông nghiệp và các cơ quan chuyên môn để nâng cao chất lượng sản phẩm.

Để có được những trái vải chất lượng, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu, nông dân phải bỏ ra nhiều công sức. Muốn quả vải đẹp mã và an toàn, bà con phải đầu tư nhiều công sức. Việc sử dụng phân bón phải đảm bảo thời gian cách ly. Còn thuốc bảo vệ thực vật giai đoạn cuối gần thu hoạch tuyệt đối không phun để đảm bảo an toàn.

“Sau những đợt mưa nhiều nấm bệnh sẽ phát triển mạnh, ảnh hưởng đến chất lượng quả nhưng chúng tôi không dám phun thuốc gì vì sợ ảnh hưởng đến chất lượng quả vải. Chúng tôi thà bỏ đi chứ quyết tâm phải giữ sản phẩm an toàn để người tiêu dùng yên tâm sử dụng”, ông Ninh Văn Thi chia sẻ thêm.

Theo UBND xã Kiên Lao, hiện trên địa bàn xã có hơn 500 ha trồng vải, sản lượng dự kiến năm 2025 khoảng 8.000 tấn. Nông dân nơi đây bằng kinh nghiệm cha ông truyền lại và sự nhạy bén với yêu cầu của đối tác đã tạo ra những trái vải vừa giữ được hương vị đặc trưng, vừa đảm bảo chất lượng, an toàn.

Hiện tại, dù phần lớn sản lượng vải được tiêu thụ qua các thương lái thu mua để xuất khẩu hoặc sấy khô nhưng ý thức về việc xây dựng mã vùng trồng, đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn như GlobalGAP, VietGAP ngày càng được nâng cao nhằm đáp ứng những yêu cầu ngày càng khắt khe từ đối tác.

Bà Hoàng Thị Liên - Phó Chủ tịch UBND xã Kiên Lao cho biết, những năm qua, địa phương luôn khuyến khích bà con áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, tuân thủ quy trình sản xuất an toàn. Bên cạnh đó, xã cũng đã định hướng và hỗ trợ các hợp tác xã, người dân đăng ký mã số vùng trồng vải thiều cho các thị trường tiềm năng như Úc, Nhật Bản. Đây là bước đi cần thiết để đa dạng hóa thị trường và nâng tầm giá trị quả vải.

Để chuẩn bị cho vụ thu hoạch vải năm 2025, địa phương đã xây dựng phương án kiểm tra các chủ lò sấy và vận động người dân tuân thủ các yêu cầu về sản xuất an toàn, đồng thời chủ động các phương án để đảm bảo giao thông thông suốt trong mùa cao điểm, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho bà con vận chuyển và tiêu thụ vải.

“Ngay từ đầu năm, UBND xã Kiên Lao đã xây dựng kế hoạch cụ thể để hỗ trợ bà con trong sản xuất và mùa thu hoạch, tiêu thụ. Việc đảm bảo cơ sở vật chất từ các điểm cân, lò sấy đến nhân công, vật tư đóng gói đều được chính quyền xã và người dân tính toán, chuẩn bị kỹ lưỡng. Hiện tại, có thể khẳng định bà con được mùa vải, chỉ chờ được giá nữa là niềm vui nhân đôi”, bà Hoàng Thị Liên phấn khởi.

Ngoài thị trường truyền thống Trung Quốc, xã Kiên Lao đã được UBND thị xã Chũ (trước đây là UBND huyện Lục Ngạn) định hướng và hỗ trợ các hợp tác xã, người dân đăng ký mã số vùng trồng cho các thị trường tiềm năng khác như Úc, Nhật Bản... Điển hình như Hợp tác xã Dịch vụ Cường Thịnh với khoảng 30 ha đã đăng ký mã cho các thị trường này.

Theo Đinh Mười/ NNVN