Từ đầu tháng 9, nhiều địa phương tại Quảng Trị bắt đầu thu hoạch rộ lúa vụ hè thu. Trên những cánh đồng vừa gặt xong trước đó mấy hôm, những chiếc máy cuộn rơm chạy ngược xuôi, cần mẫn thu gọn rơm vãi trên đồng. Lưỡi guồng máy lần lượt cuốn rơm trên đồng thành bó, thành cuộn rồi “nhả” lên thùng xe phía sau.

Khi thùng xe đầy, máy cuộn rơm chạy ép vào bờ ruộng để những lao động khỏe mạnh bốc chuyển từng cuộn rơm lên ô tô đưa đến nơi tập kết.

Ông Nguyễn Văn Hoàng (quê xã Quảng Ninh, tỉnh Quảng Trị) đầu tư máy cuộn rơm và thuê người đi theo máy để bốc rơm cuộn lên ô tô vận chuyển về nơi tập kết. Theo chủ máy, mỗi ha ruộng trung bình máy cuộn được 120 - 140 cuộn rơm. “Tùy theo từng vùng, nếu lúa được mùa thì chất lượng rơm sẽ đẹp và nhiều. Ngược lại, ruộng năng suất thấp thì rơm kém và ít”, ông Hoàng nói.

Sau khi vận chuyển về nơi tập kết, rơm cuộn được bán cho các cá nhân, doanh nghiệp có nhu cầu phục vụ chăn nuôi, trồng trọt như ủ gốc cho cây trồng, nguyên liệu làm nấm… với giá 30 ngàn đồng mỗi cuộn. “Trừ hết các khoản chi phí, chủ máy có lãi chừng 8 - 10 ngàn đồng mỗi cuộn rơm”, ông Hoàng chia sẻ thêm.

Mỗi xe cuộn rơm mới được mua với giá 400 triệu đồng, khi hoạt động phải luôn có “cặp” lái và phụ ăn ý với nhau thì năng suất mới cao.

Những ngày giữa tháng 9, ban ngày nắng gắt nên các chủ máy tranh thủ làm đêm cho mát và tăng diện tích thu hoạch rơm. Máy cuộn rơm của ông Hoàng đang thu gom trên cánh đồng vùng Tả Phan, xong sẽ chuyển sang đồng của Hợp tác xã Trần Xá (xã Ninh Châu).

Anh Trần Văn Tăng (quê Đồng Tháp) lái máy và một người bạn phụ máy đang làm cho ông Hoàng cho biết, làm đêm không vất vả như ban ngày vì trời mát, không đổ mồ hôi nhiều nên khỏe hơn. "Chúng tôi làm khoán theo công việc, cứ cuộn hoàn thành, bốc lên ô tô được 1.000 cuộn rơm thì mức khoán là 6 triệu đồng. Trung bình mỗi ngày chúng tôi có thu nhập trên 1 triệu đồng mỗi người. Mỗi vụ chúng tôi đi cuộn rơm trên 20 ngày, kết thúc vụ thì trở về quê đợi đến vụ sau lại ra làm”, anh Tăng cho biết.

Việc thu hoạch rơm không chỉ tăng thu nhập cho nông dân mà còn giúp vệ sinh đồng ruộng cho sản xuất vụ đông xuân tới. Theo ông Phan Thanh Liệt - Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Trần Xá, sau khi thu hoạch vụ hè thu, rơm trên đồng cần được thu dọn sạch để làm vụ đông xuân. Nếu ruộng còn rơm rạ sẽ khiến đất bị chua, lên mùi do rơm rạ chưa phân hủy hết, ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ lên mầm của giống khi gieo.

Ông Liệt cũng cho hay, Hợp tác xã có gần 100 ha vụ hè thu cần thu dọn rơm. Vì vậy chủ trương của Hợp tác xã là cho không rơm các chủ máy. “Chúng tôi khuyến khích người có máy đến cuộn rơm chứ không bán hay thu lệ phí bởi đôi bên cùng có lợi. Chúng tôi có ruộng sạch để đảm bảo sản xuất vụ sau, bên chủ máy cũng có thu nhập, người làm công phụ máy cũng có khoản thu”, ông Liệt giải thích.

Tuy nhiên theo nhiều chủ máy, không phải ruộng nào cũng thu hoạch được rơm. Những vùng ruộng sau khi gặt được tháo cạn nước, rơm phơi khô khén mới thu hoạch được. Nếu ruộng còn nước thì không thể thu rơm vì chỉ cần vài cọng rơm bị ướt cuốn vào cuộn thì sau đó cuộn rơm sẽ bị hỏng.

Ông Nguyễn Văn Hoàng (quê xã Quảng Ninh) bộc bạch: “Người ta mua của mình về mà sau đó phát hiện cuộn rơm bị hư hỏng do có rơm ướt thì lần sau có cho họ cũng không lấy chứ đừng nói đến mua. Vì vậy có nhiều diện tích lúa được mùa, rơm gặt ra cũng rất đẹp nhưng không cuộn được vì ruộng không khô nước”.

Một thực tế là ở Quảng Trị vào vụ đông xuân hay hè thu tại nhiều địa phương vẫn diễn ra cảnh nông dân đốt rơm trên đồng làm ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến hoạt động của người khác.

Việc khuyến khích các chủ máy đầu tư thêm máy để thu hoạch rơm sau khi gặt có nhiều lợi ích như nông dân có thu nhập, chủ máy có thêm lãi, đồng ruộng sạch cho vụ sau, tránh gây ô nhiễm. Nhiều chủ máy cuộn rơm cũng cho rằng cần có sự hợp tác giữa các bên để tạo nên dịch vụ thu hoạch rơm.

“Chúng tôi sẽ thực hiện hợp đồng với các hợp tác xã ngay từ đầu mỗi vụ để đảm bảo ruộng khô nước, thuận lợi tận thu hết rơm trên đồng. Từ đó biến rơm thành nguồn thu cho nông dân thay vì đốt bỏ”, ông Nguyễn Văn Hoàng cho hay.

Theo Tâm Phùng/NNVN