Hành lang pháp lý cho việc “đổi chủ” nhãn hiệu cộng đồng Đồng Nai

Việc sáp nhập tỉnh Đồng Nai và Bình Phước không chỉ thay đổi địa giới hành chính mà còn làm phát sinh nhiều vấn đề pháp lý về tài sản trí tuệ, khiến hàng loạt nhãn hiệu cộng đồng Đồng Nai buộc phải điều chỉnh chủ sở hữu để tránh nguy cơ mất hiệu lực bảo hộ.

Theo thống kê từ Cục Sở hữu trí tuệ, hiện toàn tỉnh Đồng Nai có 3 chỉ dẫn địa lý, 2 nhãn hiệu chứng nhận và 47 nhãn hiệu tập thể được đăng ký bảo hộ. Trong số này, có 12 văn bằng do cơ quan nhà nước đứng tên cần sửa đổi thông tin do ảnh hưởng từ việc sắp xếp đơn vị hành chính.

Nếu quá trình chuyển đổi không được thực hiện kịp thời, các nhãn hiệu cộng đồng Đồng Nai có thể rơi vào tình trạng “treo pháp lý”, gây gián đoạn hoạt động quản lý, khai thác thương hiệu và ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất, tiêu thụ nông sản của người dân.

Nhằm tháo gỡ vướng mắc cho các địa phương, ngày 14/8/2025, Cục Sở hữu trí tuệ đã ban hành Công văn số 3228/SHTT-PCCS hướng dẫn việc xử lý thay đổi chủ sở hữu văn bằng bảo hộ trong trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia tách đơn vị hành chính.

Theo hướng dẫn, việc “đổi chủ” sẽ thực hiện thông qua thủ tục sửa đổi, bổ sung văn bằng bảo hộ. Tổ chức kế thừa chức năng, nhiệm vụ hoặc đơn vị được UBND tỉnh giao quản lý sẽ là chủ thể hợp pháp mới đứng tên sở hữu. Đáng chú ý, toàn bộ phí và lệ phí sửa đổi văn bằng trong trường hợp này đều được Nhà nước miễn.

Chuyện lạ đời ở Lâm Đồng (Đắk Nông trước đây), giá cà phê cao chót vót, dân xã này hái bán lại chẳng ai mua
Tuy nhiên, Cục Sở hữu trí tuệ cũng cảnh báo rõ: Nếu chủ văn bằng cũ đã giải thể mà không có tổ chức kế thừa hợp pháp, văn bằng sẽ bị chấm dứt hiệu lực theo quy định pháp luật.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Nai, trong 12 văn bằng của tỉnh cần sửa đổi, có 7 nhãn hiệu tập thể, 2 nhãn hiệu chứng nhận và 3 chỉ dẫn địa lý. Đáng ngại là có 4 văn bằng bị thất lạc hồ sơ gốc, buộc phải làm thủ tục cấp lại trước khi sửa đổi.

Phương án xử lý được xây dựng dựa trên phạm vi sử dụng thực tế của từng nhãn hiệu. Với nhãn hiệu chỉ còn trong phạm vi 1 xã, chủ sở hữu mới sẽ chuyển về cấp xã.

Điển hình như nhãn hiệu tập thể “Rau cần nước Gia Kiệm” trước đây do Hội Nông dân huyện Thống Nhất quản lý.

Sau khi sắp xếp, xã Gia Kiệm mới được hợp nhất từ 3 xã cũ (Quang Trung, Gia Kiệm, Gia Tân), nhưng phạm vi canh tác rau cần vẫn nằm gọn trong xã này. Do đó, chủ sở hữu mới được đề xuất là Hội Nông dân xã Gia Kiệm.

Tương tự, nhãn hiệu chứng nhận “Tôm càng xanh Trà Cổ” được chuyển từ UBND xã Trà Cổ cũ sang UBND xã Tân Phú mới (hợp nhất từ thị trấn Tân Phú và các xã Phú Lộc, Trà Cổ, Phú Thanh, Phú Xuân).

Với các nhãn hiệu có vùng sản xuất trải rộng nhiều xã, phương án thống nhất là giao về cho tổ chức cấp tỉnh để đảm bảo tính bao quát.

Các nhãn hiệu như “Hồ tiêu Pepper Lộc Thịnh”, “Cẩm Mỹ sầu riêng - Durian” và “Lộc Ninh hồ tiêu Pepper” đều được đề xuất chuyển về cho Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai.

Riêng 3 chỉ dẫn địa lý “Tân Triều” cho trái bưởi, “Long Khánh” cho trái chôm chôm và “Bình Phước” cho hạt điều tiếp tục do UBND tỉnh Đồng Nai (mới) quản lý. Khó khăn lớn nhất là phải cập nhật lại bản đồ địa lý trong văn bằng sao cho đúng tên đơn vị hành chính mới nhưng không làm thay đổi ranh giới vùng đã được bảo hộ.

Tăng tốc giữ “giấy khai sinh” cho nhãn hiệu cộng đồng Đồng Nai

Giữa tháng 10/2025, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai đã tổ chức họp với các địa phương để rà soát, đề xuất phương án xử lý các nhãn hiệu cộng đồng Đồng Nai bị tác động bởi việc sắp xếp đơn vị hành chính.

Tại cuộc họp, nhiều nhãn hiệu tiêu biểu như Rau cần nước Gia Kiệm, hồ tiêu Pepper Lộc Thịnh, sầu riêng Cẩm Mỹ, nấm mèo Long Khánh, gà thả vườn Thanh Lương - Bình Long, nhãn tiêu da bò Thanh Lương - Bình Long, hồ tiêu Lộc Ninh… đã được đưa ra bàn thảo phương án chuyển giao chủ sở hữu.

Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Nai Võ Hoàng Khai cho biết, các chủ thể quản lý nhãn hiệu cần chủ động phối hợp với địa phương để thống nhất phương án xử lý phù hợp, đúng quy định pháp luật. Sở sẽ tăng cường hướng dẫn, tránh để gián đoạn hiệu lực bảo hộ.

Theo đề xuất của Sở, 2 chỉ dẫn địa lý “Tân Triều” và “Long Khánh” sẽ giao cho Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức quản lý; chỉ dẫn địa lý “Bình Phước” cho hạt điều do Sở Khoa học và Công nghệ quản lý. Nhãn hiệu chứng nhận “Tôm càng xanh Trà Cổ” giao cho UBND xã Tân Phú; nhãn hiệu “Cao su Bình Phước” giao cho Sở Khoa học và Công nghệ.

Đối với 7 nhãn hiệu tập thể do Hội Nông dân, UBND xã từng đứng tên, 3 nhãn hiệu sẽ chuyển về Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai, số còn lại giao cho Hội Nông dân cấp xã, phường theo đúng vùng sản xuất.

Theo lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ, khó khăn hiện nay không chỉ nằm ở thủ tục pháp lý mà còn ở năng lực quản lý của các chủ thể mới, nhất là ở cấp xã. Nhiều đơn vị lần đầu tiếp cận việc quản lý nhãn hiệu nên còn lúng túng về hồ sơ, quy trình và trách nhiệm pháp lý.

Thời gian tới, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ tổ chức các buổi tập huấn trực tiếp cho các đơn vị quản lý mới, hướng dẫn chi tiết thủ tục sửa đổi, cấp lại văn bằng và tận dụng chính sách miễn lệ phí. Đồng thời, Sở đề xuất thành lập tổ công tác chuyên trách làm đầu mối xử lý toàn bộ 12 văn bằng cần sửa đổi, ưu tiên 4 trường hợp bị thất lạc hồ sơ.

Sau khi hoàn tất thủ tục “đổi chủ”, các đơn vị được giao quản lý cũng sẽ được hỗ trợ xây dựng kế hoạch khai thác nhãn hiệu bài bản hơn, gắn với chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ, xúc tiến thương mại và kết nối thị trường.

Theo NGUYÊN VỸ/ DÂN VIỆT