Từ khủng hoảng giống Lan Việt Nam đến khởi nghiệp Dendro

Chị Phượng cho biết: "Năm 2018, Việt Nam sở hữu khoảng 400ha trồng lan, trong đó 70% là lan Dendro. Tuy nhiên, một nghịch lý lớn tồn tại là Việt Nam không sản xuất được giống mà phải nhập khẩu gần như toàn bộ từ Thái Lan".

Tốt nghiệp Đại học Nông Lâm với bằng Kỹ sư Nông học và sở hữu thêm bằng Cử nhân Tài chính, chị Liêu Thị Kim Phượng, phường Long Trường, TP HCM, đã nhìn thấy tiềm năng và quyết tâm lấp đầy khoảng trống đó.

Với 4 năm tích lũy kinh nghiệm và một chuyến đi học hỏi kỹ thuật lai tạo chuyên sâu tại Thái Lan, chị Phượng quyết định khởi nghiệp mô hình lai tạo và sản xuất giống lan Dendrobium nội địa.

"Việt Nam có nhu cầu thị trường rất lớn, nhưng chúng ta lại phụ thuộc hoàn toàn vào giống ngoại nhập. Đó vừa là thách thức, vừa là cơ hội lớn để tôi khẳng định giá trị nông nghiệp Việt Nam" chị Phượng chia sẻ.

Khi bắt đầu vào năm 2018, mô hình lai tạo giống lan Dendrobium còn quá mới mẻ và tiềm ẩn rủi ro tại Việt Nam, khiến chị phải đối mặt với sự phản đối gay gắt từ gia đình, bạn bè và cả thầy cô.

Việc thuê đất, đầu tư cơ sở vật chất như nhà lưới, phòng thí nghiệm và nhập khẩu công nghệ cấy mô đòi hỏi nguồn vốn lớn.

Do thiếu hụt nguồn giống ban đầu buộc chị phải kiên trì nghiên cứu và thử nghiệm từ đầu, chấp nhận nhiều thất bại trong giai đoạn đầu.

Thị trường lan đã quen thuộc với nguồn giống Thái Lan, khiến việc xây dựng thương hiệu lan nội địa gặp nhiều khó khăn.

Với tinh thần quyết tâm và sự kiên nhẫn ghi chép chi tiết các thông số thử nghiệm, chị Phượng đã vượt qua giai đoạn này.

Mô hình thí nghiệm nhỏ ban đầu tại phường Phước Bình dần mở rộng thành HTX Nông nghiệp Vườn Lan Việt, chính thức phát triển quy mô, ổn định sản xuất và doanh thu hiện nay là hơn 3 tỷ đồng mỗi năm.

Sáng tạo và ứng dụng công nghệ để khẳng định thương hiệu Việt

Thành công của Vườn Lan Việt đến từ việc ứng dụng khoa học kỹ thuật một cách bài bản, kết hợp kiến thức Nông học chuyên sâu.

Chị Phượng đã áp dụng phương pháp lai tạo chọn lọc và công nghệ sinh học học được từ Thái Lan, kết hợp với kiến thức chuyên môn, chị đã phát triển giống lan Dendrobium chất lượng cao, có khả năng kháng bệnh tốt và màu sắc đẹp.

Đặc biệt, công nghệ nuôi cấy mô được áp dụng để nhân giống nhanh, đảm bảo nguồn giống sạch bệnh và đồng đều, yếu tố then chốt giúp HTX trở nên bền vững.

Để tăng giá trị kinh tế và quảng bá văn hóa, chị Phượng đã hoàn thiện ý tưởng giỏ hoa lan quà tặng. Đây là sự kết hợp độc đáo giữa hoa lan và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ truyền thống như giỏ mây tre đan, lục bình, chỉ dừa.

Sáng kiến này không chỉ nâng cao giá trị thẩm mỹ mà còn giúp gia tăng giá trị kinh tế cho cả ngành nông nghiệp và thủ công mỹ nghệ địa phương.

Chị Phượng chia sẻ: "Thời gian qua, HTX tận dụng triệt để các nền tảng mạng xã hội (YouTube, TikTok) để quảng bá sản phẩm, hướng dẫn chăm sóc lan và kể câu chuyện khởi nghiệp. Việc bán hàng trên các nền tảng thương mại điện tử (Shopee, Lazada) đã giúp tiếp cận khách hàng trên toàn quốc và quốc tế".

Bên cạnh thành công trong kinh doanh, chị Phượng luôn đặt lợi ích cộng đồng và bảo vệ môi trường lên hàng đầu.

HTX đầu tư máy cán xơ dừa hiện đại với cảm biến tự ngắt, không chỉ tăng năng suất gấp 3 lần mà còn đảm bảo an toàn lao động.

Trong sản xuất, chị Phượng ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ và thuốc bảo vệ thực vật sinh học, sử dụng giá thể xơ dừa tái chế, góp phần bảo vệ môi trường nông thôn.

Ngoài ra, HTX đã xây dựng chuỗi giá trị khép kín, liên kết chặt chẽ với các hộ nông dân trồng lan trong và ngoài TP HCM, đặc biệt là các hộ có quy mô nhỏ.

HTX cam kết cung cấp giống chất lượng, hỗ trợ kỹ thuật liên tục và thu mua sản phẩm với giá ổn định, giúp nông dân tránh bị thương lái ép giá và đảm bảo đầu ra.

Ông Thái Quang Luận, phường Lái Thiêu, TP HCM chia sẻ: "Từ khi liên kết với HTX Vườn Lan Việt để trồng cây giống cấy mô, mỗi tháng mang về doanh thu cho gia đình khoảng 30-50 triệu đồng".

Ông Ngô Tùng, Vườn Lan Tiến Cường, phường Long Nguyên cho biết: "Cơ sở đang hợp tác trồng và cung cấp lan thành phẩm cho HTX Vườn Lan Việt, với mô hình liên kết này, mỗi tháng cơ sở có thêm doanh thu từ 60-70 triệu đồng. Hiện nay, vườn sản xuất trên 5.000m2 đất, sẽ mở rộng lên 10.000m2 trong thời gian tới".

Ông Phùng Văn Hoàng, Chủ tịch Hội Nông dân phường Long Trường, TP HCM cho biết: "Với vai trò Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, bà Liêu Thị Kim Phượng luôn tích cực tham gia các hoạt động của Hội Nông dân. Bà đóng hội phí đầy đủ, tham gia đầy đủ các buổi họp và tích cực đóng góp ý kiến để nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức".

Chị Phượng thường xuyên tổ chức các buổi hướng dẫn kỹ thuật miễn phí cho hội viên nông dân, chia sẻ kiến thức về kỹ thuật trồng lan, sử dụng giá thể xơ dừa, và ứng dụng công nghệ.

Hành động này không chỉ giúp nông dân địa phương cải thiện kỹ năng, ổn định kinh tế mà còn góp phần quảng bá vai trò của Hội Nông dân trong việc hỗ trợ nông dân phát triển kinh tế.

Với những nỗ lực không ngừng, chị Phượng đã đạt danh hiệu Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2023 và Hợp tác xã tiêu biểu toàn quốc năm 2024.

Theo VĂN NGUYỄN/ DÂN VIỆT