Trồng sắn dây tốt um tủm, chế biến củ sắn dây, nông dân giàu lên

Nông dân vùng U Minh Thượng, Kiên Giang trước đây, nay là An Giang trúng mùa cá đồng, cứ bắt lên thương lái cân hết
Sắn dây, loại cây dây leo được người dân xã Đại Huệ, tỉnh Nghệ An trồng từ bao đời nay.

Với chất đất cát pha thịt và khí hậu thuận lợi, củ sắn dây dưới chân núi Đại Huệ luôn có hương vị riêng mà không nơi nào có được.

Tuy nhiên, củ sắn dây thường rơi vào cảnh được mùa, mất giá bởi phụ thuộc nhiều vào thị trường.

Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất này, đã từ lâu ông Trần Đình Sơn ấp ủ giấc mơ sẽ nâng tầm những nông sản của quê hương, từ đó giúp bà con phát triển kinh tế.

“Cây sắn dây dễ trồng, không tốn công chăm sóc lại thích ứng tốt với thời tiết. Tuy nhiên, muốn nâng tầm giá trị, tăng thu nhập thì củ sắn dây cần được chế biến sâu, làm ra các sản phẩm hữu ích. Tôi đã làm thủ tục gửi mẫu đến các cơ quan chức năng kiểm nghiệm, đánh giá chất lượng. Từ đó, tôi mới có phương án chế biến phù hợp”, ông Trần Đình Sơn chia sẻ.

Theo kết quả kiểm nghiệm vào năm 2019, củ sắn dây ở Đại Huệ có nhiều đặc trưng nổi trội hơn hẳn so với trồng ở những địa phương khác, nhất là hàm lượng tinh bột và các khoáng chất, hương vị. Đây là cơ sở để ông Sơn quyết tâm đầu tư trang thiết bị, chế biến sắn dây thành sản phẩm giá trị cao.

Để có đủ nguyên liệu chế biến, bắt đầu từ năm 2016, ông Sơn thuê thêm đất của địa phương để trồng sắn dây.

Đồng thời, ông Sơn cũng đi từng hộ gia đình vận động bà con trong vùng quay trở lại trồng cây sắn dây với lời hứa cung cấp giống miễn phí, thu mua toàn bộ sản phẩm của người dân. Tin tưởng ông Sơn, nhiều gia đình ở xã Đại Huệ đã chuyển đổi cây trồng. Từ đó, loài cây dây leo bắt đầu quay trở lại phủ xanh những cánh đồng ở xã Đại Huệ.

“Trồng sắn dây cũng khá đơn giản. Mình chỉ cần tạo luống cao, bón phân 1 lần vào thời điểm làm đất, xuống giống. Cây sắn dây cũng ít sâu bệnh, dễ chăm sóc. Cây sắn dây sau khi trồng khoảng 10 đến 11 tháng là có thể thu hoạch củ với năng suất khoảng 1,8 đến 2 tấn/sào”, ông Sơn chia sẻ.

Những ngày đầu khởi nghiệp, vợ chồng ông Trần Đình Sơn vừa trực tiếp ra đồng trồng, chăm sóc cây sắn dây, vừa kết nối để thu mua sắn dây cho bà con. Xưởng chế biến sắn dây cũng được ông Sơn đặt ngay tại nhà mình để tiện sản xuất.

Thời gian đầu, vừa thiếu vốn vừa thiếu nhân công nên hầu như các khâu chế biến đều do ông Sơn đảm nhiệm. Vừa làm, ông Sơn vừa học hỏi thêm kinh nghiệm, hoàn thiện các bước chế biến, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Tuy nhiên, đây cũng là khoảng thời gian hết sức khó khăn khi sản phẩm làm ra năng suất tiêu thụ thấp. Bột sắn dây cũng chủ yếu bán ở địa phương với số lượng ít. Không nản chí, ông Sơn tiếp tục tìm hướng xây dựng thương hiệu cho sản phẩm bột sắn dây, qua đó mở rộng thị trường tiêu thụ.

Bột sắn dây thành sản phẩm đạt sao OCOP, có từng nào bán cũng hết

Năm 2019, ông Sơn được chính quyền địa phương hướng dẫn, hỗ trợ thành lập hợp tác xã. Việc thành lập hợp tác xã có thể giúp ông Sơn giải quyết bài toán về vốn để đầu tư nâng cấp trang thiết bị, mở rộng vùng nguyên liệu. Từ đó, cái tên hợp tác xã nông nghiệp xanh Đại Huệ ra đời với sản phẩm chủ lực là tinh bột sắn dây.

Bên cạnh đó, ông Sơn cũng được địa phương định hướng phát triển tinh bột sắn dây thành các sản phẩm OCOP. Vậy là vấn đề nan giải thứ 2 là xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cũng được giải quyết.

Để đảm bảo chất lượng sản phẩm, ông Sơn cùng các hộ dân trong vùng trồng cây sắn dây theo quy trình VietGAP. “Chất lượng nguyên liệu có tốt, ổn định thì sản phẩm làm ra mới đảm bảo. Đồng thời, mình cũng tuân thủ quy trình sản xuất, đảm bảo an toàn vệ sinh, được cơ quan chuyên môn kiểm tra, đánh giá thường xuyên. Từ ngày, các sản phẩm làm từ tinh bột sắn dây được công nhận là sản phẩm OCOP thì thị trường tiêu thụ cũng được mở rộng hơn”, ông Sơn chia sẻ.

Hiện tại, các sản phẩm của hợp tác xã được tiêu thụ chủ yếu qua hệ thống siêu thị, cửa hàng OCOP tại Nghệ An, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh. Năm 2024, hợp tác xã nông nghiệp xanh Đại Huệ thu mua 300 tấn sắn dây nguyên liệu của các hộ dân liên kết. Giá sắn dây được thu mua dao động từ 13.000 đồng đến 14.000 đồng/kg. Doanh thu năm 2024 của hợp tác xã đạt 3,5 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Văn Hùng là một trong những hộ dân tham gia liên kết với hợp tác xã. Gia đình ông Hùng trồng sắn dây trên diện tích khoảng 6 sào. Ông Hùng được hợp tác xã hỗ trợ giống và hướng dẫn cách chăm sóc cây. Trung bình năng suất cây sắn dây ở địa phương khoảng 2 tấn/sào. Cây sắn dây đã mang lại cho gia đình ông Hùng khoản thu nhập khá hơn so với các loại cây trồng khác.

Không chỉ riêng gia đình ông Hùng mà nhiều hộ dân khác khi nhận thấy hiệu quả từ việc trồng cây sắn dây đã chủ động liên kết với hợp tác xã, từ đó vùng nguyên liệu được mở rộng, ổn định.

Bên cạnh chế biến các sản phẩm từ củ sắn dây, ông Trần Đình Sơn còn ký kết tiêu thụ củ nghệ tươi, củ gừng... cho người dân các xã miền Tây Nghệ An. Từ những nông sản này, hợp tác xã đã sản xuất ra nhiều sản phẩm chất lượng, được thị trường ưa chuộng.

Bà Hồ Thị Hòa – Chủ tịch Hội Nông dân xã Đại Huệ, tỉnh Nghệ An cho biết, hoạt động của hợp tác xã nông nghiệp xanh Đại Huệ rất hiệu quả. Hợp tác xã tiêu thụ nông sản, giúp người dân trên địa bàn có thu nhập cao từ trồng cây sắn dây. Hiện, hợp tác xã có đến 7 sản phẩm được công nhận chuẩn OCOP 3 sao. Hội Nông dân xã cùng với chính quyền địa phương luôn đồng hành, hỗ trợ hợp tác xã trong quá trình phát triển, xây dựng thương hiệu.

Theo NGUYỄN TÌNH/ DÂN VIỆT