Tiền Giang được xem là tỉnh nuôi cá tai tượng nhiều nhất Việt Nam. Cụ thể, xã Phú Kiết, huyện Chợ Gạo của tỉnh Tiền Giang được mệnh danh là "cái nôi" của nghề nuôi cá tai tượng thịt và là nơi có sản lượng cá tai tượng cao nhất tỉnh.

Vì sao gọi là cá tai tượng?

Do đặc điểm hình thái nổi bật này, người dân đã quan sát và gọi chúng là cá tai tượng để dễ dàng phân biệt với các loài cá khác. Tên gọi này đã trở nên phổ biến và được sử dụng rộng rãi cho đến ngày nay.

Tia vây mềm đầu tiên của vây bụng ở cá tai tượng rất dài, thon và kéo dài ra phía sau. Hai sợi vây này nằm ở vị trí tương ứng với vị trí của "tai" ở các loài động vật có vú. Khi cá bơi, hai sợi vây này thường di chuyển qua lại, tạo cảm giác như hai chiếc "tai" đang ve vẩy.

Ngoài Tiền Giang, một số tỉnh khác ở Đồng bằng sông Cửu Long như Hậu Giang, Sóc Trăng, Bến Tre và Cần Thơ cũng có phong trào nuôi cá tai tượng phát triển.

Cá tai tượng có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Đông Nam Á, cụ thể là các quốc gia như Indonesia (đảo Borneo và Sumatra); Thái Lan; Campuchia; Lào.

Tại Việt Nam, cá tai tượng phân bố tự nhiên ở sông Đồng Nai, khu vực La Ngà.

Cá tai tượng là đối tượng nuôi ở một số tỉnh miền Nam của Việt Nam, trong đó tỉnh Tiền Giang được coi là địa phương nuôi cá tai tượng nhiều nhất cả nước. Ảnh: Phi Tùng.

Về lịch sử nuôi cá tai tượng ở Việt Nam, ban đầu có lẽ cá được nuôi làm cảnh từ những năm 1980. Nhờ đặc tính dễ nuôi, ăn tạp và lớn nhanh, cá tai tượng dần trở thành đối tượng nuôi thịt quan trọng, đặc biệt ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Một con cá tai tượng đến tuổi trưởng thành có thể đạt chiều dài từ 40-70 cm, thậm chí có thể lớn hơn trong môi trường tự nhiên.

Thân cá tai tượng dẹt 2 bên, hình bầu dục, mõm cá nhọn, miệng rộng. Cá tai tượng có vây lưng dài, vây bụng có tia vây mềm đầu tiên kéo dài thành sợi, vây đuôi tròn.

Trong tự nhiên, cá tai tượng thường có màu xám tro. Tuy nhiên, các dòng cá nuôi cảnh có thể có màu sắc đa dạng như hồng phấn, trắng bạc, vàng chanh, đỏ...

Cá đặc sản, "cá nhà giàu" lại ham ăn "rau nhà nghèo"

Cá tai tượng sống ở ao, hồ, kênh rạch nước ngọt, có thể chịu được nước lợ nhẹ (độ mặn đến 6‰) và môi trường nước tù, thiếu oxy nhờ có cơ quan hô hấp phụ.

Nhiệt độ ao nuôi loài cá đặc sản miền Tây này thích hợp là từ 25-30°C. Cá tai tượng có tập tính ăn tạp, thiên về thực vật khi trưởng thành (rau, bèo, tảo...). Cá tai tượng khi còn nhỏ ăn động vật phù du, trùng chỉ.

Trong nuôi nhốt, cá tai tượng ăn được nhiều loại thức ăn như rau, phụ phẩm nhà bếp, thức ăn viên...Một trong các loại rau bình dân mà cá tai tượng ăn được chính là rau muống.

Cá tai tượng nuôi thành thục sinh dục sau 1,5 - 2 năm tuổi. Cá đẻ trứng trong tổ và có tập tính chăm sóc trứng và cá con. Mùa sinh sản của cá tai tượng tập trung vào tháng 2-5.

Có một điều lạ, cá tai tượng đến tuổi trưởng thành thường hiền lành hơn cá nhỏ, nhưng có thể có tính lãnh thổ.

Cá tai tượng là đối tượng nuôi thương phẩm quan trọng ở nhiều nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Do thịt cá tai tượng thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao (protein, vitamin, omega-3, khoáng chất). Thịt cá chắc, ngọt, được chế biến thành nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng.

Một số biến thể màu sắc đẹp được nuôi làm cá cảnh (ví dụ: cá tai tượng đỏ, cá tai tượng trắng, cá tai tượng vàng).

Thịt cá tai tượng giàu protein, ăn tốt cho sức khỏe

Cá tai tượng không chỉ là một loại thực phẩm thơm ngon mà còn mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể. Theo các nghiên cứu, cá tai tượng chứa các thành phần dinh dưỡng sau:

-Hàm lượng protein cao trong thịt cá tai tượng, giúp xây dựng và duy trì cơ bắp, cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể.

Đặc sản miền Tây Nam bộ, đặc sản Tiền Giang-cá tai tượng chiên xù. Ảnh: Bánh Ngon Dân Gian.

-Axit béo không no omega-3 trong thịt cá tai tượng có lợi cho tim mạch, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, cải thiện chức năng não bộ và thị lực.

-Thịt cá tai tượng chứa nhiều loại vitamin như vitamin A, vitamin D, vitamin nhóm B (B1, B2, B6, B12), tốt cho hệ thần kinh, da và mắt.

-Ngoài ra, thịt cá tai tượng còn cung cấp các khoáng chất thiết yếu như canxi, phốt pho, sắt, kẽm, magie, đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng sinh lý của cơ thể, giúp xương chắc khỏe, tăng cường hệ miễn dịch. Chất béo: Hàm lượng chất béo vừa phải, dễ tiêu hóa.

-Thịt cá tai tượng có lợi ích tốt cho sức khỏe của người ăn. Thịt cá cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho hoạt động sống của cơ thể. Omega-3 giúp giảm cholesterol xấu và triglyceride trong máu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tốt cho hệ tim mạch.

Omega-3 và các vitamin nhóm B trong thịt cá tai tượng có vai trò quan trọng trong phát triển và chức năng của não bộ. Hàm lượng protein cao giúp tạo cảm giác no lâu, hỗ trợ quá trình giảm cân và duy trì cân nặng hợp lý. Tốt cho xương: Canxi và phốt pho giúp xương và răng chắc khỏe.

9 món ngon miệng từ cá tai tượng

Với thịt chắc, ngọt và thơm, cá tai tượng là nguyên liệu để chế biến nhiều món ăn hấp dẫn trong bữa cơm gia đình hoặc các buổi tiệc ở miệt vườn miền Tây Nam bộ.

Cá tai tượng chiên xù, chấm mắm chua ngọt ăn kèm rau sống-món đặc sản miền Tây Nam bộ, cũng là đặc sản Tiền Giang. Ảnh: Bánh Ngon Dân Gian.

1: Cá tai tượng chiên xù là món ăn quen thuộc với lớp vỏ ngoài giòn rụm, thịt cá bên trong mềm ngọt, thường được ăn kèm với rau sống và nước mắm chua ngọt.

2: Cá tai tượng nướng, cá được ướp gia vị rồi nướng trên than hoa hoặc trong lò, giữ được vị ngọt tự nhiên và có mùi thơm đặc trưng.

3: Cá tai tượng hấp: Cá tai tượng hấp hành là món ăn đơn giản nhưng vẫn giữ được độ ngọt tự nhiên của cá, thêm hương thơm của hành lá. Cá tai tượng hấp xì dầu, hấp chín tới, rưới thêm xì dầu và hành phi, đậm đà hương vị. Lại còn có món cá tai tượng hấp kiểu Hồng K ông là cá hấp cùng với các loại rau củ và gia vị đặc trưng của ẩm thực Hong Kong.

4: Cá tai tượng nấu mẻ chua (cơm mẻ), món canh chua đặc trưng của miền Nam, nhất là miền Tây Nam bộ với vị chua thanh của mẻ, thịt cá ngọt và các loại rau ăn kèm.

5: Cá tai tượng chưng tương là đặc sản miền Tây với cá được chưng cùng tương hột, nấm rơm và hành tây, tạo nên hương vị đậm đà, hấp dẫn.

6: Cá tai tượng nấu lẩu cơm mẻ, là món lẩu thơm ngon, bổ dưỡng với nước dùng chua dịu từ mẻ, thịt cá ngọt và các loại rau nhúng.

7: Cá tai tượng sốt me, cá chiên giòn hoặc nướng rồi rưới nước sốt me chua ngọt, hấp dẫn vị giác.

8: Cá tai tượng nấu canh chua, ngoài mẻ chua, cá tai tượng cũng có thể nấu canh chua với các loại rau và gia vị quen thuộc.

Cá tai tượng fillet chiên bơ tỏi, miếng cá fillet mềm ngọt được chiên thơm lừng với bơ và tỏi.

Cá tai tượng là một trong những loài cá nước ngọt có giá trị kinh tế cao. Cá tai tượng làm ra các món đặc sản Tây Nam bộ cũng là đặc sản Tiền Giang.

Theo ĐÒNG HOÀNG/ DÂN VIỆT