Cơ duyên từ dự án LIFSAP

Cả bố mẹ chồng và bố mẹ đẻ của chị Phạm Thị Lệ đều có nghề chăn nuôi và sở hữu trang trại gà đẻ. Theo truyền thống ấy, năm 2010 chị cũng lập ra một trang trại gà đẻ của riêng mình. Vốn xuất thân từ khuyến nông viên nên chị áp dụng những gì đã được học vào sản xuất, duy trì đều đặn 5.000 con gà đẻ giống Isa Brown mà người dân vẫn quen gọi là gà đỏ.

Như một cơ duyên, cách đây 7 năm, trang trại của chị tham gia dự án LIFSAP, được giới thiệu, kết nối với các doanh nghiệp sản xuất thuốc thú y muốn thử nghiệm thuốc trên đàn gà. Một trong những doanh nghiệp ấy có nhu cầu nhập trứng phôi (trứng gà đã được thụ tinh) để bào chế vaccine. Do trang trại lúc đó chưa sản xuất được trứng phôi nên chị Lệ đành phải đi mua gom các nơi khác về, mỗi lần khoảng vài chục ngàn quả.

Mẫu virus được dùng để sản xuất vaccine sẽ được tiêm vào trong các quả trứng phôi này. Sau đó chúng được ấp trong vài ngày, soi xem có phôi hay chưa. Trong thời gian đó virus nhân lên và người ta sẽ thu được dịch lỏng chứa virus từ quả trứng. Sau đó dịch lỏng chứa virus đó được làm sạch và xử lý để điều chế ra vaccine.

Đối với vaccine bất hoạt, virus sẽ bị bất hoạt (giết chết). Đối với vaccine sống giảm độc lực, virus sẽ được làm yếu đi. Còn một dạng nữa là trứng kháng thể thì lại khác, gà được tiêm kháng nguyên đẻ trứng ra không cần ấp mà chỉ đập vỡ, tách các thành phần bên trong để bào chế kháng thể.

Tất cả các sản phẩm vaccine hay kháng thể sản xuất ra từ trứng gà phải trải qua quá trình làm sạch, thử nghiệm và kiểm tra chất lượng kỹ lưỡng trước khi được cơ quan chức phê chuẩn để lưu hành và đưa ra thị trường.

Phương pháp bào chế vaccine, kháng thể từ trứng gà có ưu điểm là dễ dàng trong sản xuất nên được sử dụng phổ biến và công nghệ này đã được kiểm chứng, nhược điểm là tốn nhiều thời gian và tốn một số lượng lớn trứng để đáp ứng nhu cầu sản xuất. Tuy nhiên nhược điểm này cũng là một cơ hội tốt cho các trang trại sản xuất trứng làm nguyên liệu bào chế vaccine, kháng thể bởi giá doanh nghiệp thuốc thu mua luôn cao hơn hẳn so với giá trứng thường.

Về sau, thấy chuyện nhập trứng phôi bị động và không sinh lời cao nên 5 năm trước chị Lệ đã chuyển sang tự sản xuất ngay tại trang trại của mình và còn truyền nghề cho anh trai mình là Phạm Văn Thức - một chủ trang trại khác. Giống gà trống Ai Cập trắng được họ nhập về, chăm sóc theo đúng tiêu chuẩn để phối với gà mái Isa Brown (gà đỏ). Nếu để phối trực tiếp thì 1 trống chỉ phối được 10 mái. Nếu để thụ tinh nhân tạo thì 1 trống có thể phối được 20 con mà vẫn đảm bảo chất lượng. Bởi thế chị Lệ chọn cách thụ tinh nhân tạo cho gà.

Không lo bị lỗ
Về đầu ra của sản phẩm, có thời điểm doanh nghiệp đồng ý nhập tất cả số trứng của trang trại, có thời điểm chỉ nhập một phần với giá cố định khoảng 2.900 - 3.000đ/quả (tùy trứng kháng thể hay trứng phôi), phần còn lại bán theo giá thị trường.

“Trứng phôi thì gà chỉ khai thác được khoảng 6 tháng là tối đa bởi khi mới đẻ bói, quả trứng còn nhỏ chưa làm được, gà khi đã già tỷ lệ đẻ thấp, vỏ trứng mỏng cũng không làm được. Còn trứng kháng thể thì đơn giản hơn”, chị Lệ vừa dẫn tôi vào trang trại vừa giải thích. Thoạt trông, trang trại của chị cũng giống như bao trại gà đẻ mà tôi đã từng thăm, nếu có khác cũng chỉ ở quy trình cuối là quả trứng thay vì bán ra thị trường thì lại dùng cho mục đích sản xuất thuốc thú y.

Trong khi giá trứng thương phẩm lên xuống thất thường theo thị trường thì giá trứng phôi, trứng kháng thể để bào chế vaccine lại được doanh nghiệp cố định ở mức khá cao cả năm.

“Cái lợi của việc sản xuất trứng để bào chế vaccine, kháng thể là tương đối nhiều. Trong khi quả trứng thương phẩm lên xuống theo thị trường, có lúc xuống chỉ còn 800 - 1.000đ/quả khiến trang trại bị lỗ nặng thì khi ký hợp đồng sản xuất trứng phôi hay trứng kháng thể với giá cố định sẽ không có cửa lỗ mà chỉ lãi nhiều hay ít. Tất nhiên khi hợp tác, trang trại phải sản xuất theo đúng quy trình của doanh nghiệp đề ra, từ việc cho ăn, cho uống đến thuốc thang. Tuy nhiên cũng không quá khó bởi thực hiện một thời gian sẽ dần quen”, chị Lệ khẳng định.

Cũng theo chị Lệ, khi hợp tác, doanh nghiệp sẽ cung cấp thuốc, giải độc gan thận, giải nhiệt, men tiêu hóa…, đồng thời hỗ trợ kỹ thuật miễn phí trong suốt quá trình nuôi, bởi thế chi phí giảm rất nhiều. Thời điểm mới hợp tác, doanh nghiệp còn chưa tin tưởng vào trang trại nên ký hợp đồng với số lượng ít. Nhưng một khi đã tin tưởng rồi thì ký hợp đồng với số lượng nhiều, lúc đó trang trại buộc phải đáp ứng đủ, không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng như sai số của quả trứng, độ sạch của quả trứng, cách chăm sóc con gà từ lúc mới nở đến khi sinh sản… Lúc gà ốm, chủ trang trại không được tự ý chữa trị mà phải để người của doanh nghiệp đến chữa trị.

Mỗi năm có khoảng 1 tháng doanh nghiệp ngừng nhập trứng để bào chế vaccine, lúc đó trang trại phải hỗ trợ bằng cách tự tiêu thụ số trứng này.

“Ở Việt Nam, thị trường trứng kháng thể, trứng phôi dùng để bào chế vaccine, kháng thể đang rất tiềm năng bởi nhu cầu rất lớn. Tuy nhiên việc sản xuất vaccine, kháng thể từ trứng mới ở mức vừa và nhỏ.

Nếu trang trại sản xuất trứng nào ký được hợp đồng với các công ty sản xuất thuốc thú y thì rất an toàn, hầu như không bao giờ lo lỗ. Như em đây chỉ nuôi một trang trại 5.000 gà trứng phôi, trứng kháng thể thôi mà lãi hơn nuôi vài trang trại gà trứng thương phẩm. Sản xuất trứng thương phẩm nhiều lúc lỗ nặng lắm, đến người thân của em còn phải bán mấy suất đất đi”, chị Lệ cho hay.

Với giá thành sản xuất trứng khoảng 1.500đ/quả nhưng giá bán 2.900 - 3.000đ/quả, cộng với việc bán gà loại thải sau 1 năm khai thác, trung bình trang trại của chị Lệ cho lợi nhuận khoảng 300 - 500 triệu đồng/năm. Năm 2025 giá trứng lên, thời tiết thuận lợi, nuôi gà không bị ốm, không bị hao nhiều, chị dự đoán lợi nhuận có thể cao hơn nữa.

Theo Dương Đình Tường - Tùng Đinh/ NNVN