Cá rô phi thuộc loại kém chịu lạnh, thường chết nhiều khi nhiệt độ ao nuôi dưới 120C. Ở các tỉnh miền bắc nước ta, vào những tháng mùa đông, nhiệt độ có thể xuống thấp tới 140C, tháng rét nhất có khi 10 -110C và kéo dài nhiều ngày. Các tỉnh miền núi phía bắc, nhiệt độ nhiều nơi còn xuống dưới 100C. Ở nhiệt độ này, cá bị chết, thậm chí chết hết cả ao nếu không phòng chống rét kịp thời cho cá.

Để cá bố mẹ cho đẻ sớm vào vụ xuân (từ tháng 3), chủ động được nguồn cá giống, đáp ứng nhu cầu nuôi thương phẩm, nhất thiết phải thực hiện các biện pháp nuôi vỗ cá bố mẹ qua đông. Theo kinh nghiệm đã được tổng kết trong nhiều năm gần đây, biện pháp kỹ thuật nuôi vỗ cá rô phi bố mẹ qua đông như sau:

1. Điều kiện ao nuôi vỗ

Ao nuôi phải ở nơi khuất gió bắc, tốt nhất tránh được hướng chính gió mùa đông bắc thổi dọc ao và được chiếu sáng nhiều giờ trong ngày. Mực nước trong ao ổn định từ 2-2,5 m. Diện tích ao nuôi vỗ tuỳ thuộc vào số lượng cá bố mẹ lưu giữ qua đông mà quyết định, trên cơ sở tham khảo những tham số sau: 1 cá cái cỡ 200-300 g đẻ được 1000-2000 trứng và có thể nở được 300-500 cá con, mật độ nuôi 3-5 con/m2, nhưng diện tích ao nuôi vỗ không nhỏ hơn 100 m2 và lớn hơn 250 m2.

Trước khi thả cá vào ao nuôi cần cải tạo kỹ ao. Nếu là ao cũ phải tháo cạn nước và vét bùn, để lại trong ao càng ít bùn càng tốt. Dùng vôi rải đều đáy với số lượng 7-10kg/100 m2. Tiến hành vào ngày nắng sau đó dẫn nước vào ngập đáy ao 10-20 cm và ngâm 2 ngày. Dùng trâu bừa đều đáy ao để vôi tan hết. Nước dẫn vào ao phải được lọc rác, sinh vật và nhất là không bị ô nhiễm. Nếu dùng nước ấm của nhà máy phải bảo đảm không có các hoá chất độc hại và ô nhiễm đến môi trường nuôi cá.

2. Chất lượng cá đưa vào nuôi vỗ

Chọn cá khoẻ mạnh, không bị xây sát, mất vẩy cụt vây, có khối lượng 200-300g. Tỷ lệ cá đực, cá cái là 1/1 - 1/2. Cá đực có mép các vòng đuôi, vây lưng, vây bụng có màu sắc sặc sỡ từ hồng đến xanh đen, có 2 lỗ huyệt, lỗ phía trước là hậu môn, lỗ phía sau là huyệt niệu sinh dục. Cá cái có 3 lỗ: lỗ phía trước là hậu môn, ở giữa là lỗ sinh dục, phía sau là lỗ niệu.

Nếu ao nuôi vỗ đồng thời là ao cho đẻ, có thể thả chung cả cá đực và cá cái. Trường hợp ao cho cá đẻ riêng hoặc đẻ trong giai, phải nuôi riêng cá đực, cá cái.

Trước khi thả cá, phải khử trùng ao nuôi bằng nước muối hoặc dung dịch sun phát đồng (CuSO4). Cách dùng như sau: hoà tan 20-30 g muối ăn trong 1 lít nước sạch, tắm cho cá 15-20 phút, hoặc 5-7g sun phát đồng/m3 nước, tắm cho cá 15 - 20 phút. Để dễ quản lý chăm sóc cá và tránh được cá chúi xuống bùn khi trời lạnh, có thể nuôi vỗ cá bố mẹ trong giai đặt ngập sâu dưới nước (vì mùa đông nước ở tầng đáy ấm hơn nước tầng mặt).

3. Quản lý, chăm sóc

- Cho cá ăn: Tuyệt đối không dùng phân chuồng và phân vô cơ để nuôi vỗ cá qua đông. Cho cá ăn bằng thức ăn chế biến công nghiệp hoặc thức ăn hỗn hợp tự pha chế có hàm lượng đạm tổng số 20-30%. Nếu là thức ăn hỗn hợp tự pha chế theo công thức sau:

50% bột đậu tương + 10% bột ngô + 40% cám gạo hoặc 35% bột đậu tương + 15% bột cá nhạt + 10% bột ngô + 10% cám gạo. Lượng cho ăn hàng ngày bằng 0,4% trọng lượng cá nuôi.

Những ngày nhiệt độ thấp 12-140C, cho cá ăn ít, bằng 1/3-1/2 khối lượng thức ăn, những ngày nắng ấm cho cá ăn tích cực, theo nhu cầu của cá.

Những ngày nhiệt độ thấp có thể chống lạnh cho cá bằng cách:

- Thả xuống ao các rọ đan bằng tre nứa và các ống bương đường kính 15-25 cm để cá trú ẩn.

- Làm giàn che trên mặt ao để tránh sương muối, tuyết. Nếu có điều kiện, nên đốt lửa xung quanh bờ ao.

Những ngày nắng ấm phải tháo gỡ giàn che, để ao có ánh nắng, vớt các rọ, các ống lên cọ rửa phơi khô để dùng lại những đợt rét tiếp theo.

4. Phòng trị bệnh cho cá

Khi nhiệt độ xuống thấp, cá sẽ chúi xuống bùn, nếu cá yếu sẽ bị nấm thủy mi tấn công hút chất dinh dưỡng làm cá bị chết. Phòng bệnh này bằng cách cải tạo ao thật kỹ trước khi nuôi và cho cá ăn tích cực vào những ngày nắng ấm để tăng sức đề kháng cho cá.

Cá rô phi vằn nuôi ở miền Nam do thời tiết ấm áp quanh năm nên chúng có thể đẻ 10-12 lần/năm, còn ở các tỉnh miền Bắc cá chỉ đẻ 5-7 lần/năm. Vào mùa đông, từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau, cá ngừng đẻ và bắt đầu đẻ vào cuối tháng 3 hoặc tháng 4. Do đó, cần nuôi vỗ lưu giữ cá qua đông đến cuối tháng 2, khi thời tiết bắt đầu ấm áp sẽ kiểm tra cá và chuẩn bị kế hoạch cho cá đẻ vụ xuân kịp thời có giống sớm để thả nuôi.

Theo Thông tin KNKNVN