Việc thụ tinh nhân tạo (TTNT) đúng phương pháp và chọn tinh heo giống tốt đóng vai trò rất quan trọng trong việc nhân giống heo, góp phần cải tạo chất lượng đàn heo giống.

Trong công nghệ về di truyền giống ở gia súc, các con đực giống đóng vai trò quan trọng gấp nhiều lần con nái. Thế hệ đời con sẽ mang 50% yếu tố di truyền mẹ và 50% yếu tố di truyền cha.

Do đó nếu một heo nái tốt mỗi năm đẻ 2,5 lứa, năng suất cao lắm cũng chỉ cho ra 35 heo con mang 50% yếu tố di truyền tốt của mẹ trong khi con đực tốt làm cha mỗi năm cho ra hàng trăm đến hàng ngàn heo con mang 50% yếu tố di truyền tốt của cha.

Vì vậy việc thụ tinh nhân tạo (TTNT) đúng phương pháp và chọn tinh heo giống tốt đóng vai trò rất quan trọng trong việc nhân giống heo, góp phần cải tạo chất lượng đàn heo giống.

Lợi ích của TTNT cho đàn heo:

TTNT mở ra nhiều triển vọng:

+ Tăng năng suất sinh sản của heo đực lên hàng chục lần, kiểm soát và cải tiến di truyền giống, chất lượng và tính đồng đều của đàn heo thương phẩm tăng.
+ Nâng cao an toàn sinh học và khả năng phòng chống dịch bệnh, giảm bớt chi phí chăn nuôi, sử dụng lao động có hiệu quả.
+ Góp phần ngăn ngừa dịch bệnh bùng phát tràn lan, làm giảm khả năng lây truyền các bệnh truyền nhiễm.

Công nghệ TTNT bao gồm nhiều khâu: Huấn luyện heo đực giống, thu vắt tinh, pha chế tinh dịch, phối giống cho heo nái. Bài viết này chỉ xin nói về khâu phối giống cho heo nái và khâu chọn tinh heo đực giống.

1 - Phối giống cho heo nái:

1.1 – Dụng cụ dẫn tinh: Thường gồm 2 loại, đầu tròn và đầu xoắn, mỗi loại có ưu khuyết điểm riêng:

- Đầu tròn: Dễ sử dụng, ít làm sây sát niêm mạc tử cung nhưng độ kích thích và hưng phấn cho nái không được tốt lắm.
- Đầu xoắn: Phải có kỹ thuật đưa đúng theo chiều xoắn của niêm mạc tử cung nếu không dễ làm xây sát niêm mạc gây viêm nhiễm. Nhưng nái sẽ được kích thích và hưng phấn hơn.

1.2 –Thời điểm phối tinh:

Phát hiện động dục có ý nghĩa rất quan trọng trong TTNT, được tiến hành 2 lần trong ngày vào lúc sáng sớm và chiều mát, thông qua sự tiếp xúc của con đực (nếu có) kết hợp với kỹ thuật viên dùng tay đè ấn lên lưng nái kiểm tra triệu chứng động dục:

- Màu sắc âm hộ: Từ màu đỏ chuyển sang màu tím nhạt.
- Độ phù: Giảm dần và chuyển sang nhăn nheo.
- Dịch nhầy: Cô đặc lại, dùng 2 ngón thấm vào và kéo ra có dạng keo như sợi chỉ.

Nếu phát hiện nái đạt được các yếu tố trên vào buổi sáng thì phối vào buổi chiều, nếu phát hiện buổi chiều thì phối vào sáng hôm sau.

1.3 – Dẫn tinh cho heo nái:

- Vệ sinh nái: Dùng nước rửa sạch xung quanh âm hộ, sau đó dùng khăn hoặc giấy sạch lau khô.
- Đưa dẫn tinh: Đặt nghiêng 1 gốc 45 độ so với đường thẳng lưng sau đó nhẹ nhàng đưa dẫn tinh vào theo chiều xoắn ngược chiều kim đồng hồ, vào được khoảng 10cm thì bắt đầu nâng dẫn tinh lên song song với đường thẳng lưng và tiếp tục đưa dẫn tinh vào cho đến qua khỏi cổ tử cung thì dừng lại và bắt đầu bơm tinh.

2 - Chọn tinh heo đực giống

Để thành công trong công tác cải tạo giống TTNT thì việc chọn mua sản phẩm tinh heo đực giống cực kỳ quan trọng. Do đó cần lưu ý các yếu tố sau:

- Mua tại các cơ sở lớn, uy tín, con giống có nguồn gốc nhập rõ ràng.
- Đực giống tiêm phòng đầy đủ được nhà nước cấp chứng nhận cơ sở an toàn.
- Cơ sở sản xuất phải có giấy phép đặng ký ngành nghề.

Để đáp ứng nhu cầu trên từ năm 2005, Công ty cổ phần GreenFeed Việt Nam đã thành lập Chi nhánh Giống Cẩm Mỹ. Địa chỉ ấp 10 – Xuân Tây, Cẩm Mỹ, Đồng Nai với quy mô 500 con đực có nguồn gốc nhập từ FINNOR (Công ty giống của Phần Lan và Na Uy).

Trong năm 2010, Chi nhánh Giống Cẩm Mỹ tiếp tục nhập về 100 con đực giống chất lượng cao từ Công ty PIC (Mỹ) một trong những công ty hàng đầu thế giới về cải tiến giống heo.
 

Theo Dân Việt