Để khai thác hiệu quả tiềm năng mặt nước, cung cấp thực phẩm an toàn đến người tiêu dùng, những năm gần đây, ngành Nông nghiệp và Môi trường, các địa phương trong tỉnh Bắc Ninh tập trung hỗ trợ, khuyến khích hộ nuôi thủy sản áp dụng quy trình chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP.

Nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP: Giảm chi phí, tăng hiệu quả

Với 0,8 ha mặt nước nuôi thả cá rô phi, trôi, trắm cỏ, chép theo phương pháp truyền thống, những năm trước đây gia đình ông Nguyễn Văn Thủy ở thôn Giạ, xã Tân Dĩnh, tỉnh Bắc Ninh (địa phận tỉnh Bắc Giang trước đây) thu hoạch được khoảng 15 tấn cá/vụ thả nuôi (8 tháng).

Năm 2024, gia đình ông được Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh lựa chọn tham gia đề án phát triển tự động hóa nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP.

Tham gia mô hình, gia đình được hỗ trợ một phần kinh phí mua cá giống, hóa chất, men vi sinh, máy quạt nước, camera giám sát, máy phun thức ăn cho cá, thiết bị đo độ pH, thiết bị đo hàm lượng oxy trong nước và được tập huấn kỹ thuật nuôi, phương pháp ghi chép nhật ký.

Từ khi chuyển qua nuôi cá theo tiêu chuẩn VietGAP, cơ cấu đàn cá nuôi có sự thay đổi theo hướng giảm tỷ lệ cá rô phi từ 60% xuống 40%, tăng tỷ lệ các loại cá còn lại từ 40% lên 60%.

Do áp dụng các tiến bộ kỹ thuật, năng suất tăng thêm khoảng 20%. Ngay trong vụ nuôi đầu, gia đình ông thu hoạch được gần 18 tấn cá, tăng gần 3 tấn so với trước kia.

Ông Thủy cho biết: “Áp dụng phương pháp nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP, mật độ thả giống sẽ cao hơn so với nuôi bình thường từ 20 đến 30%, chi phí thuốc thú y, phòng trừ dịch bệnh giảm đáng kể. Năng suất tăng, chất lượng bảo đảm, lại có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng nên đầu ra ổn định, bán được giá, thu nhập của gia đình tăng từ 110 lên 130 triệu đồng/vụ”.

Sau khi được Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh Bắc Ninh hỗ trợ hướng dẫn, Hợp tác xã Nuôi trồng thủy sản Phú Thọ, xã Lâm Thao hiện có 32 hộ xã viên áp dụng quy trình nuôi cá theo tiêu chuẩn VietGAP.

Ðể đánh giá mức độ phát triển của cá, định kỳ hai tuần một lần, các hộ bắt cá lên để cân đo, ghi chép các thông số sinh trưởng, phát triển, qua đó xác định, tính toán khối lượng thức ăn cho phù hợp với từng giai đoạn, giảm tỷ lệ thất thoát, tránh việc thức ăn dư thừa ảnh hưởng đến môi trường nước.

Ông Nguyễn Văn Đà, xã Tân Chi, tỉnh Bắc Ninh kiểm tra trọng lượng cá chép nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP để bố trí thức ăn cho phù hợp.
Hằng ngày, các hộ kiểm tra khả năng ăn mồi của cá nuôi, các yếu tố môi trường nước, pH, nhiệt độ, các loại địch hại.

Khoảng 10 ngày ao nuôi lại được khử trùng bằng vôi bột, chế phẩm vi sinh nhằm duy trì màu nước, ổn định pH giúp cá ít bệnh, tăng trọng nhanh và cho hiệu quả cao hơn so với nuôi bán thâm canh theo phương pháp truyền thống.

Thay đổi nhận thức, tạo giá trị bền vững qua mô hình nuôi thủy sản VietGAP

Những năm qua, nhờ đẩy mạnh thực hiện các chính sách khuyến khích, hỗ trợ hạ tầng, con giống, tập huấn, chuyển giao kỹ thuật… nhận thức của người nuôi thủy sản về áp dụng tiêu chuẩn VietGAP đã có chuyển biến, trở thành phong trào ở một số địa phương.

Thống kê từ ngành Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh hiện có 312 ha nuôi thủy sản đã và đang áp dụng quy trình nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP, tăng 100 ha so với năm 2024.

Theo ông Nguyễn Hồng Quang, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh, phương pháp nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP là việc áp dụng đồng bộ các quy trình từ quản lý môi trường nước, con giống, thức ăn, hóa chất đến thu hoạch và xử lý sau thu hoạch, giúp nâng cao năng suất, chất lượng và mở rộng thị trường tiêu thụ cho sản phẩm.

Việc nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP tạo ra sản phẩm an toàn, truy xuất được nguồn gốc, tạo thuận lợi trong tiêu thụ sản phẩm và nâng cao giá trị sản xuất. Ðồng thời thay đổi nhận thức của người dân về kỹ thuật nuôi an toàn theo quy chuẩn, bảo đảm tính bền vững trong nuôi thủy sản nước ngọt.

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tuy nhiên đa số cơ sở nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh vẫn ở quy mô nhỏ lẻ. Hệ thống cơ sở hạ tầng các vùng nuôi chưa đồng bộ, nguồn vốn của các chủ hộ áp dụng mô hình nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP còn hạn chế cho nên có một số mô hình chưa bảo đảm 100% tiêu chí đánh giá.

So với nuôi cá truyền thống, nuôi cá theo tiêu chuẩn VietGAP phải quản lý chặt chẽ các yếu tố đầu vào như nguồn nước, thức ăn, con giống... và mọi quy trình chăm sóc, sử dụng thuốc, hóa chất đều phải ghi chép nhật ký ao nuôi, trong khi các chủ hộ đã quen với tập quán sản xuất cũ, chỉ dựa vào kinh nghiệm nên quá trình nuôi còn gặp một số khó khăn, bỡ ngỡ.

Bên cạnh đó, nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP phải đầu tư chi phí ban đầu cao hơn, công lao động nhiều hơn, trong khi không phải hộ nuôi nào cũng tìm được đầu ra ổn định. Khi thu hoạch, việc thu mua vẫn chủ yếu phụ thuộc vào thương lái, giá bán chưa có nhiều khác biệt so với nuôi thông thường cho nên nhiều chủ hộ không mặn mà với phương pháp này.

Để nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP tiếp tục phát triển, tạo thành phong trào sâu rộng, tự giác đối với các hộ chăn nuôi, thời gian tới, ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh tập trung tổ chức sản xuất, nuôi thủy sản gắn với nhu cầu thị trường, phát huy lợi thế của từng vùng.

Tong đó, ngành đặc biệt quan tâm đến tổ chức sản xuất theo chuỗi an toàn vệ sinh thực phẩm tại các vùng nuôi cá thâm canh, vùng nuôi cá lồng trên sông nhằm giảm chi phí sản xuất, bảo vệ môi trường, nâng cao năng suất, giá trị sản phẩm.

Tăng cường đào tạo, tập huấn về áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP cho các hộ nông dân tham gia sản xuất thủy sản.

Ðồng thời, đẩy mạnh công tác kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ các cơ sở sản xuất, kinh doanh con giống, thức ăn thủy sản, chế phẩm sinh học và xử lý môi trường trên địa bàn tỉnh, bảo đảm cung cấp nguồn giống, thức ăn có chất lượng tốt phục vụ. Tiếp tục ứng dụng, chuyển giao khoa học - công nghệ và tiến bộ kỹ thuật về chế biến, bảo quản sau thu hoạch.

Toàn tỉnh Bắc Ninh (bao gồm cả địa bàn tỉnh Bắc Giang trước đây) hiện có 312 ha nuôi thủy sản đã và đang áp dụng quy trình nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP, tăng 100 ha so với năm 2024.

Việc nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP tạo ra sản phẩm an toàn, truy xuất được nguồn gốc, tạo thuận lợi trong tiêu thụ sản phẩm và nâng cao giá trị sản xuất.

Theo NGUYỄN TUẤN/ BÁO BẮC NINH