Đi dọc theo các vùng ngọt hóa của tỉnh Cà Mau vào thời điểm mùa mưa đến, không khó để bắt gặp hình ảnh những lão nông với quyết tâm khôi phục nguồn lợi cá đồng cho thế hệ mai sau.

“Cá đồng ở Cà Mau không phải trông chờ vào con nước lũ như một số địa phương khác trong khu vực ĐBSCL, mà nó đang đến từ sự đổi thay trong tư duy sản xuất, cũng như cách đối đãi với thiên nhiên của người dân", ông Nguyễn Văn Đương, ngụ xã Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau phấn khởi nói.

Theo ông Đương, kể từ khi Chỉ thị 17 của Tỉnh ủy Cà Mau ra đời, yêu cầu các địa phương trong tỉnh đẩy mạnh thực hiện các biện pháp khôi phục nguồn lợi thủy sản nội đồng bằng việc quy hoạch vùng sinh sản tự nhiên, cấm đánh bắt theo kiểu tận diệt, và nâng cao ý thức cộng đồng, nguồn lợi cá đồng được khôi phục rõ nét.

Chỉ tay về cánh đồng trước cửa nhà mình, ông Đương cho biết, bà con ở huyện Trần Văn Thời (cũ) - nay là xã Trần Văn Thời từng có thời điểm xót xa khi mùa mưa về mà đồng quá ít tôm cá. Mặt ruộng bạc màu vì độc canh, thuốc hóa học, nạn xiệt điện. Kể từ đó, cá đồng từng là nguồn lợi quý giá, dần vắng bóng trên mâm cơm quê.

“Nhưng rồi, Chỉ thị 17 được ban hành, nguồn lợi cá đồng bắt đầu phục hồi rõ nét ở những đồng đất một thời tưởng chừng đã cạn kiệt”, ông Đương nói chắc nịch.

Chính quyền địa phương cho biết, xã Trần Văn Thời có hệ thống đồng trũng, đìa hoang và kênh mương dày đặc, nên việc triển khai chỉ thị được thực hiện đồng bộ từ xã đến ấp, từ cán bộ đến nông dân.

Tính từ đầu năm đến nay, địa phương đã lồng ghép vào các cuộc họp tuyên truyền với hàng nghìn người tham gia; vận động giao nộp nhiều bộ dụng cụ kích điện trong dân. Đặc biệt là lực lượng chức năng tăng cường tuần tra, phát hiện, xử lý hàng chục vụ vi phạm về việc tàng trữ và sử dụng xung điện, gây bất lợi cho nguồn cá đồng sinh sản…

Một số xã như Đá Bạc, Khánh Hưng cũng bắt đầu đưa trải nghiệm chụp đìa, giăng câu, đặt trúm, lờ, lọp bắt cá đồng, vào các tour du lịch cộng đồng, nhằm lan tỏa thông điệp rằng, cá đồng không chỉ là thực phẩm mà còn là câu chuyện về ký ức của người dân quê, là điểm kết nối giữa con người và vùng đất Cà Mau. Ảnh: An An

Lãnh đạo các địa phương cho biết, việc ban hành, triển khai thực hiện Chỉ thị 17-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Chỉ thị số 10/CT-UBND của Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau "về công tác chống khai thác nguồn lợi thủy sản có tính hủy diệt, tận diệt" được triển khai đồng bộ, với sự tham gia của cả hệ thống chính trị, từ đó tạo sự chuyển biến tích cực, nhận được sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân.

Ngoài ra, công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật được chú trọng, thực hiện, qua đó nhận thức và ý thức của người dân về bảo vệ nguồn lợi thủy sản được nâng lên. Nguồn lợi cá đồng được phục hồi và phát triển nhanh so với trước đây.

Anh Lê Thanh Tùng, ngụ xã Đá Bạc cho biết, bản thân là một nông dân gắn bó với nghề đặt lợp (dụng cụ bắt tôm, cá - PV) hơn 20 năm, nhưng mấy năm trước, khi mùa mưa về, mỗi cái lợp bắt được vài con cá sặc là quý lắm, nhưng năm nay, đặt 10 cái lợp, sáng dỡ lên có khi cả ký cá mỗi cái.

“Không đánh bắt quá mức, nguồn nước được đảm bảo sạch không có phân thuốc, các loại cá đồng mới bắt đầu sinh sôi trở lại", anh Tùng nói.

Theo anh nông dân này, trước đây do thu nhập thấp, một số người dùng điện xiệt cá để kiếm sống. Giờ đây, họ được tuyên truyền thường xuyên, lại thấy lợi ích lâu dài, nhiều người đã tự nguyện bỏ nghề tận diệt, chuyển sang hình thức đánh bắt truyền thống, khai thác hợp lý theo mùa vụ.

Không dừng lại ở khai thác, Chỉ thị 17 cũng tạo đà để cho người dân trên địa bàn các xã trong tỉnh phát triển các mô hình sinh kế dựa vào nguồn lợi thủy sản nội đồng. Các cơ sở chế biến cá khô, mắm từ con cá đồng ngày càng mọc lên nhiều ở các địa phương.

Bà Nguyễn Thị Hồng Diễm, chủ cơ sở khô cá đồng nói rằng, trước đây cá ít, cơ sở của bà phải nhập cá từ Đồng Tháp, An Giang. Giờ cá đồng có nhiều đủ cho cơ sở chế biến các món mắm cá sặc, cá lóc đồng bán cho khách.

Song song đó, một số xã như Đá Bạc, Khánh Hưng cũng bắt đầu đưa trải nghiệm chụp đìa, giăng câu, đặt trúm, lờ, lợp, bắt cá đồng, vào các tour du lịch cộng đồng, nhằm lan tỏa thông điệp rằng, cá đồng không chỉ là thực phẩm mà còn là câu chuyện về ký ức của người dân quê, là điểm kết nối giữa con người và vùng đất.

Tháng bảy đến, đồng đất Cà Mau ngập tràn. Trên những cánh đồng rộn vang những tiếng cười bên các thuyền câu, họ gọi nhau í ới khi giăng câu trúng ổ cá đồng lớn. Đó không chỉ là âm thanh của mùa mưa bắt đầu, mà còn như là bản hòa ca về sự hồi sinh của đất, của nước và quan trọng hơn là của một tư duy phát triển nguồn lợi cá đồng bền vững đã bén rễ.

Theo HOÀNG HẠNH - V Ũ LỊNH/ DÂN VIỆT