Âm thanh nhà xưởng, câu chuyện sản phẩm

Mỗi buổi sáng, trong xưởng chế biến rộng hơn 1.000 m² ở phường Kỳ Lừa, tiếng máy sấy, máy tách vỏ, máy hút chân không của Công ty Cổ phần Macca & Sachi Lạng Sơn (Công ty) lại vang đều đặn.

Từng mẻ hạt macca sau sấy được công nhân kiểm tra, tách nứt vỏ, đóng gói cẩn thận trước khi đưa ra thị trường. Ngỡ đơn giản, nhưng phía sau những gói macca sấy nứt vỏ (sản phẩm đạt OCOP 4 sao) là một hành trình dài, kiên trì của doanh nghiệp và người dân.

Chỉ vài năm trước, cây macca ở Lạng Sơn vẫn còn “non trẻ”, chủ yếu được trồng thử nghiệm để đánh giá khả năng thích nghi. Ở nhiều nơi, người dân chưa nắm kỹ thuật, sản xuất manh mún, không có đầu ra ổn định nên chất lượng và năng suất không đồng đều.

Bước ngoặt xuất hiện khi Công ty quyết tâm xây dựng chuỗi liên kết khép kín, điều trước đây chưa doanh nghiệp nào trong tỉnh thực hiện thành công. Từ đây, câu chuyện macca của Công ty chuyển sang một giai đoạn mới: bài bản hơn, khoa học hơn và hướng tới giá trị bền vững.

Vùng nguyên liệu tạo nền bền vững

Để có sản phẩm OCOP 4 sao, doanh nghiệp hiểu rằng muốn làm tốt phần ngọn phải bắt đầu từ gốc. Công ty đầu tư vườn giống đầu dòng tại xã Trấn Ninh (Văn Quan cũ), vườn ươm tại xã Hợp Thành (Cao Lộc cũ) và liên kết với đơn vị ghép giống tại Đắk Lắk nhằm bảo đảm chất lượng cây giống trước khi đưa vào vùng trồng.

Nhờ gần 10 năm tích lũy, doanh nghiệp đã hình thành vùng nguyên liệu khoảng 600 ha tại nhiều địa phương, liên kết với hàng trăm hộ dân. Những diện tích sử dụng giống do Công ty cung cấp đều được bao tiêu trọn đời cây, giúp người dân yên tâm đầu tư lâu dài.

Các vùng nguyên liệu được kiểm tra mẫu đất, mẫu nước và xác nhận đạt tiêu chuẩn an toàn. Nhiều diện tích đã bước vào tuổi 4-5 năm, bắt đầu cho quả ổn định. Mỗi năm, doanh nghiệp thu mua hàng chục tấn quả, trở thành đầu ra tin cậy cho người trồng macca trong tỉnh.

Không chỉ mang lại thu nhập cho người dân, vùng nguyên liệu còn giúp bảo đảm nguồn cung ổn định, đồng nhất, đáp ứng yêu cầu chế biến và tiêu chuẩn OCOP.

Công nghệ chế biến quyết định chất lượng

Sau khi thu hái, quả macca từ các vùng nguyên liệu được vận chuyển về xưởng để chế biến. Tại đây, chúng trải qua quy trình khép kín: tách vỏ thô, phân loại kích cỡ, sấy nhiệt theo tiêu chuẩn, tách nứt vỏ bằng máy, đóng gói, hút chân không, dán nhãn và truy xuất nguồn gốc.

Dây chuyền hiện đại giúp hạt macca giữ được độ béo, giòn, thơm tự nhiên, đồng thời đáp ứng đầy đủ yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm - tiêu chí quan trọng để đạt OCOP 4 sao. Quy trình sản xuất được kiểm soát theo tiêu chuẩn HACCP và vận hành trong chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, giúp chất lượng ổn định từ nguyên liệu đến thành phẩm.

Kết hợp với công thức chế biến riêng, sản phẩm có hương vị đặc trưng và chất lượng cao, tạo nên sự khác biệt rõ rệt so với nhiều sản phẩm cùng loại trên thị trường. Thành phẩm được đóng gói chỉn chu, mã vạch rõ ràng, thuận tiện cho hệ thống bán lẻ và phục vụ khách du lịch.

Mỗi năm, doanh nghiệp đưa ra thị trường khoảng 20 tấn macca sấy nứt vỏ. Ngoài ra, xưởng còn sản xuất khoảng 10 tấn nhân macca và 100 lít dầu macca nguyên chất, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ ngày càng lớn của người tiêu dùng. Các sản phẩm này không chỉ được tiêu thụ mạnh trong tỉnh mà còn mở rộng ổn định ra Hà Nội, Quảng Ninh, Đà Nẵng, TP.Hồ Chí Minh…

Nhờ chất lượng ổn định, năm 2021, macca sấy nứt vỏ của Công ty được Bộ Công Thương công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia - dấu mốc quan trọng nâng tầm thương hiệu OCOP của Lạng Sơn.

Bà Nguyễn Thị Huệ, Chủ tịch HĐQT Công ty, chia sẻ: “Khí hậu Lạng Sơn rất phù hợp để trồng macca, nhưng để có sản phẩm OCOP 4 sao thì phải có vùng trồng lớn, giống chuẩn và chế biến hiện đại. Chỉ khi có chuỗi liên kết bền vững thì mới tạo ra sản phẩm chất lượng cao”.

OCOP mở đường vào thị trường

Một sản phẩm OCOP chỉ thật sự “sống” khi được người tiêu dùng đón nhận. Với macca sấy nứt vỏ Lạng Sơn, điều này thể hiện rõ qua phản hồi của thị trường.

Bà Hoàng Kim Oanh, chủ cửa hàng Oanh Hưng (đường Bắc Sơn, phường Kỳ Lừa), cho biết cửa hàng đã kinh doanh sản phẩm macca của Công ty được một thời gian dài. Là điểm bán đặc sản địa phương, Oanh Hưng xem macca Minh Cường là mặt hàng chủ lực nhờ chất lượng ổn định.

“Khách phản hồi rất tốt, mẫu mã đẹp, hạt giòn, béo. Đặc biệt mỗi dịp Tết, macca sấy nứt vỏ luôn được mua nhiều làm quà biếu”, bà Oanh nói.

Nhờ tiêu chuẩn OCOP 4 sao, sản phẩm dễ dàng tiếp cận hệ thống siêu thị, tham gia các hội chợ, chương trình xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường và tăng doanh số. Việc được chứng nhận OCOP cũng giúp sản phẩm nâng giá trị thương hiệu và tạo sự yên tâm cho người tiêu dùng trong bối cảnh thị trường còn nhiều sản phẩm macca không rõ nguồn gốc.

Theo Sở NN-MT Lạng Sơn, sản phẩm OCOP macca sấy nứt vỏ đang tạo bước chuyển quan trọng trong nâng chuẩn quy trình sản xuất, từ khâu nguyên liệu đến chế biến. Khi được chuẩn hóa theo bộ tiêu chí OCOP, sản phẩm buộc phải đáp ứng các yêu cầu cao hơn về chất lượng, truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm, qua đó thúc đẩy người trồng và doanh nghiệp cùng đổi mới cách làm.

Đây cũng là cơ hội để Lạng Sơn nâng tầm nông sản địa phương, mở rộng liên kết giữa vùng trồng macca với các cơ sở chế biến – tiêu thụ, tạo thêm sinh kế ổn định và tăng giá trị cho người dân miền núi trong những năm tới.

Khát vọng vươn xa

Từ những cây macca đầu tiên được trồng rải rác gần 10 năm trước đến những gói macca sấy nứt vỏ OCOP 4 sao hôm nay là hành trình của thay đổi tư duy và cách làm. Với doanh nghiệp, đó là hành trình đầu tư kiên trì và bài bản. Với người dân, đó là sự yên tâm về đầu ra và liên kết bền vững. Với ngành nông nghiệp, đó là minh chứng cho hướng đi gắn sản xuất với chuỗi giá trị.

Hiện Công ty Macca & Sachi Lạng Sơn đang mở rộng vùng nguyên liệu, nâng cấp công nghệ chế biến để hướng tới OCOP 5 sao và mục tiêu xuất khẩu trong thời gian tới.

Đại diện doanh nghiệp giới thiệu sản phẩm macca Minh Cường tới khách tham quan tại một chương trình xúc tiến thương mại. Ảnh: Minh Cường.
Đại diện doanh nghiệp giới thiệu sản phẩm macca Minh Cường tới khách tham quan tại một chương trình xúc tiến thương mại. Ảnh: Minh Cường.

Một sản phẩm OCOP không chỉ là hàng hóa thương mại, mà là kết tinh của tri thức, lao động và tầm nhìn phát triển nông nghiệp bền vững. Với macca sấy nứt vỏ, câu chuyện đã vượt qua một sản phẩm đơn lẻ. Đó là khát vọng đưa nông sản miền núi Lạng Sơn vươn xa trên thị trường.

Theo Hoàng Nghĩa/ NNVN